Centrum Badań Kosmicznych PAN ma 30 lat
Rolą Centrum Badań Kosmicznych są nie tylko
próby "lotu ku Słońcu", ale również nauka, jaką ludzkość może z
tych prób wyciągnąć - powiedział w Warszawie dyrektor
Centrum Badań Kosmicznych (CBK) PAN doc. Marek Banaszkiewicz
podczas uroczystości obchodów 30-lecia placówki.
Główną misją CBK jest prowadzenie prac naukowych i technicznych w zakresie fizyki przestrzeni kosmicznej oraz badań planet i Ziemi, a także promowanie zaangażowania Polski w międzynarodowe misje kosmiczne. Jego działalność inspirowana jest potrzebami nauki i krajowego rynku w zakresie technik kosmicznych.
Jak przypomniał Banaszkiewicz, specjalnością CBK są badania plazmy kosmicznej oraz korony słonecznej, w której temperatura osiąga miliony stopni Celsjusza.
Według naukowca, do najciekawszych wyników prac Centrum należy m.in.: wyjaśnienie międzyplanetarnej emisji radiowej w zakresie 2-3 kHz (zaobserwowanej przez sondy Voyager), opracowanie pierwszego modelu modulacji rozkładu wodoru międzygwiazdowego w heliosferze, odkrycie przez sondę Ulysses helu w przestrzeni międzyplanetarnej, czy też zbadanie asymetrycznego kształtu heliosfery, zaobserwowanego przy użyciu największego na świecie Teleskopu Kosmicznego Hubble'a.
W CBK powstał również jeden z najbardziej wszechstronnych systemów obliczeń orbitalnych małych ciał Układu Słonecznego, który umożliwił zbadanie osobliwości i ewolucji ruchów wielu komet i planetoid, w tym zagrożenia Ziemi ze strony takich obiektów.
W ciągu 30 lat działalności Centrum zbudowało też ok. 50 przyrządów do badań kosmicznych, które pozwoliły lepiej poznać mechanizmy wzbudzania i propagacji fal plazmowych, właściwości elektromagnetycznego otoczenia Ziemi i wiatru słonecznego i zbadać środowisko plazmowe komety Halleya. Wszystkie konstrukcje CBK były podstawą prac naukowych publikowanych w największych światowych pismach naukowych - przypomniał Banaszkiewicz.
Istotna jest także popularyzatorska działalność Centrum, która ma wielkie znaczenie dla całej polskiej nauki - podkreślił prezes Polskiej Akademii Nauk, prof. Michał Kleiber.
Chcemy powtórzyć lot Ikara ku Słońcu, ale nie spalić się - zastrzegł Banaszkiewicz podsumowując działalność placówki
Uroczystość obchodów 30-lecia CBK PAN uświetnił występ koncert Chóru Kameralnego Ars Kantata oraz wystawa obrazów Urszuli Dudko "Zapomniane ogrody". Były dyrektor Centrum, prof. Zbigniew Kłos, wręczył honorowe dyplomy 30 najbardziej zasłużonym pracownikom placówki.
Centrum Badań Kosmicznych (CBK) działa od 1976 r. Powstało z połączenia grup badawczych Instytutu Geofizyki PAN, Obserwatorium Astronomicznego UW i PW, Instytutu Maszyn Matematycznych w Warszawie, Astronomicznego Obserwatorium Szerokościowego w Borowcu oraz wrocławskiej Pracowni Heliofizyki Zakładu Astronomii PAN.
Od roku 1991 r. Centrum współpracuje z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) i aktywnie uczestniczy w jej misjach. Jak podkreślił Banaszkiewicz, tutejsi naukowcy brali udział w większości najbardziej prestiżowych, międzynarodowych projektów kosmicznych, m.in. badaniu Saturna i Tytana (CASSINI), programie kosmicznego laboratorium wysokich energii (INTEGRAL), budowie sondy marsjańskiej (MARS EXPRESS) czy misjach do komet (np. ROSETTA).
