CBOS: Polacy nie wiedzą, kiedy wybuchło powstanie w getcie
Polacy uważają, że w naszym kraju przed II wojną światową żyło więcej Żydów niż było w rzeczywistości - wynika z sondażu opublikowanego przez CBOS. Z deklaracji badanych wynika, że niemal wszyscy słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, ale tylko nieliczni znają datę jego wybuchu.
Badacze sprawdzali jaki jest obraz powstania w getcie warszawskim i zagłady Żydów w pamięci zbiorowej.
W potocznej wiedzy historycznej badanych liczebność ludności żydowskiej w Polsce przed II wojną światową była większa niż w rzeczywistości. Ankietowani na ogół szacują, że w 1939 roku Żydzi stanowili jedną czwartą populacji kraju, podczas gdy faktycznie – niemal jedną dziesiątą ( osób wyznania mojżeszowego było 3,5 mln).
Jak wynika z badań, odpowiedź z zakresu, w którym zawiera się właściwa wartość, podaje około jednej dziesiątej ankietowanych (9 proc.). Ponad jedna piąta (22 proc.) uważa, że Żydzi stanowili 14 proc.– 25 proc. mieszkańców kraju, a ponad jedna trzecia (34 proc.) – że od jednej czwartej do niemal połowy populacji. Co jedenastemu respondentowi (9 proc.) wydaje się, że tworzyli oni jeszcze liczniejszą zbiorowość. Około jednej dziesiątej badanych (11 proc.) wskazuje na zupełnie marginalny (jedno-, dwuprocentowy) udział ludności żydowskiej wśród ogółu mieszkańców.
Badacze zapytali też respondentów o to, czy słyszeli, że w czasie II wojny światowej Niemcy tworzyli dla Niemców dzielnice zamknięte. Wiedza o tym jest niemal powszechna (97 proc.). Mniej więcej co piąty respondent (22 proc.) wie o istnieniu getta w swojej miejscowości zamieszkania lub jej sąsiedztwie.
Jak wynika z badań, Polacy na ogół sądzą (59 proc.), że większość mieszkańców getta warszawskiego została wywieziona do obozu koncentracyjnego i tam zamordowana. Jedna piąta (19 proc.) twierdzi, że większość mieszkańców zginęła w powstaniu w getcie, a co jedenasty (9 proc.) – że zmarła z głodu i chorób.
Większość ankietowanych (52 proc.) uważa, że Polacy pomagali Żydom w czasie walk w getcie warszawskim w dużym stopniu, znaczna grupa (39 proc.) sądzi, że pomagali, ale w niewielkim. Jedynie sporadycznie (1 proc.) respondenci są zdania, że Polacy w ogóle takiego wsparcia nie udzielali.
O powstaniu w getcie słyszeli, daty nie znają
Z deklaracji badanych wynika, że niemal wszyscy słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, ale tylko nieliczni znają datę jego wybuchu. Badacze poprosili respondentów o samodzielne sformułowanie odpowiedzi, z jakim wydarzeniem kojarzy im się 19 kwietnia 1943 roku. Jedynie 9 proc. ankietowanych odpowiedziało, że z powstaniem w getcie warszawskim.
Dla porównania zapytano również o skojarzenia z 1 sierpnia 1944 roku – dniem wybuchu powstania warszawskiego. Okazuje się, że poprawne skojarzenia z tą datą ma czterokrotnie więcej badanych (36 proc.).
Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono w dniach 7–13 marca 2013 roku na liczącej 1060 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.