Być bliżej siebie w miejscu pracy, czyli o znaczeniu empatii dla bezpiecznego psychologicznie miejsca pracy

Empatia niestety wciąż bywa widziana jako coś miękkiego, niedookreślonego, a w kontekście życia zawodowego, także jako słabość. To jeden z najbardziej krzywdzących stereotypów na temat empatii, które utrudniają jej wdrożenie na co dzień.

Wciąż zdarza się usłyszeć, że "Biznes to biznes i nie ma w nim miejsca na emocje, a co za tym idzie na empatyczną postawę". W kampanii "Bliżej Siebie" przekonujemy, że jest zupełnie odwrotnie. Nie należy już rozważać, czy jest miejsce na empatię w biznesie, ale rozmawiać o tym, jak ją wdrożyć, bo jest po prostu konieczna. Jeśli chcemy być liderami osiągającymi sukcesy powinniśmy właściwie odczytywać emocje i punkt widzenia swoich współpracowników, podwładnych i klientów, a co za tym idzie ich potrzeby. To pozwoli na dobrą komunikację bez względu na różnice kulturowe czy odmienne doświadczenia życiowe – mówi Agata Swornowska-Kurto, Prezes Zarządu Grupy ArteMis, pomysłodawcy i organizatora kampanii "Bliżej Siebie". Cieszy, że miejsce dla empatii widzą uczestnicy naszego badania, a więc środowisko pracy, choć widać, że w kwestii wdrażania zachowań empatycznych mamy jeszcze sporo do zrobienia – dodaje.

Większość Pracowników i Pracodawców zgadza się z tym, że empatia jest potrzebna w miejscu pracy (według 84% Pracowników i 71% Pracodawców) oraz widzi w miejscu pracy przestrzeń na: "uważność na ludzi" (według 63% Pracowników i 55% Pracodawców) i "bycie empatycznym" (odpowiednio: 62% i 63%).

Niepokoi jednak, że ogólny poziom empatii w swoim miejscu pracy jako "dobry" lub "bardzo dobry" zadeklarowało tylko 36% Pracowników (56% Pracodawców), a 43% Pracowników nigdy nie było zapytanych przez przełożonego o samopoczucie. Regularnie takie pytanie słyszy zaledwie 24% z Pracowników.

Tymczasem to właśnie "uważne słuchanie Pracowników" wskazywane jest jako główna kompetencja dobrego przełożonego/lidera.

Obecnie empatia jest uważana za jedną z kluczowych kompetencji przywódczych, niezbędną do osiągnięcia sukcesu w zarządzaniu. Dlatego tak ważne jest, aby wprowadzać ją do firm i aby normą stało się empatyczne przywództwo, w ramach którego lider traktuje Pracownika przede wszystkim jako człowieka, z jego problemami, emocjami i potrzebami – mówi Agata Swornowska-Kurto, Prezes Zarządu Grupy ArteMis, pomysłodawcy i organizatora kampanii "Bliżej Siebie". To ważne, tym bardziej, że ponad połowa Pracowników uznaje, że empatyczna postawa liderów i przełożonych jest kluczowa dla budowy bezpiecznego psychologicznie środowiska pracy – dodaje.

Bezpieczeństwo psychologiczne - podstawa empatii

Zdaniem respondentów kluczowe czynniki sprzyjające budowaniu bezpiecznego psychologicznie miejsca pracy to empatyczna postawa liderów i przełożonych, a także możliwość otwartego wyrażania swojego zdania, również krytycznego, na temat warunków pracy.

76% Pracowników i 70% Pracodawców jest zdania, że firmy powinny tworzyć środowisko pracy, w którym Pracownik nie boi się otwarcie rozmawiać o swoim zdrowiu psychicznym. Jednocześnie warto zaznaczyć, że 41% Pracowników boi się powiedzieć otwarcie o pogorszeniu swojej kondycji psychicznej.

Co jeszcze gorsze, 1/4 Pracowników uważa, że w ich miejscu pracy osoby z problemami natury psychicznej są stygmatyzowane (26%) i odsuwane od zespołu (24%), a 66% Pracowników jest zdania, że kondycja psychiczna Pracowników jest marginalizowana przez Pracodawcę.

Empatia otwiera na zdrowie psychiczne

Empatia to uważność na drugiego człowieka jako całość, a więc także na kwestie jego emocji, potrzeb, samopoczucia i kondycji psychicznej. Chcąc tworzyć środowisko pracy otwarte na te tematy trzeba uczyć empatycznego podejścia i wspierać empatycznych liderów.

Zdecydowana większość Pracowników i Pracodawców jest zdania, że "manager/bezpośredni przełożony powinien interesować się kondycją psychiczną Pracowników" (odpowiednio 74% i 66%). Z tą bywa niestety różnie.

41% Pracowników i 31% Pracodawców czuje się przeciążonymi emocjonalnie, a stres jest zawodową codziennością dla 37% Pracowników i 38% Pracodawców. Zaledwie 2% respondentów w obu badanych grupach nigdy nie odczuwa stresu, będąc w pracy.

Dostrzegamy wpływ i znaczenie obszarów, jakimi są empatia i otwarty dialog, a także kształtowanie kultury dobrostanu i zaufania w miejscu pracy. Sposób komunikacji, empatia, świadomość w obszarze relacji, emocji i umiejętność adresowania trudnych tematów z Pracownikami - przynoszą realne korzyści i budują pozytywne postawy w kulturze organizacyjnej firmy. Niezwykle ważne jest, aby przyjąć rolę lidera dialogu i aktywnie wspierać Pracowników i ich odporność psychiczną w codziennych wyzwaniach - wyjaśnia Natalia Janikowska z Biura Społecznej Odpowiedzialności Biznesu ENEA, Partnera kampanii "Bliżej Siebie".

86% Pracowników i 73% Pracodawców zgadza się ze stwierdzeniem, że "praca ma duży wpływ na zdrowie psychiczne Pracowników", a wśród czynników, które sprzyjają postawaniu i rozwojowi problemów natury psychicznej i emocjonalnej w pracy wymieniane są "presja czasu i tempo pracy (według 45% Pracowników i 35% Pracodawców) oraz "nadmierny stres".

Wielokrotnie powtarza się, że największym zasobem firmy są ludzie, którzy ją tworzą. Dlatego konieczne jest dbanie o ich dobrostan emocjonalny, a także budowanie silnych więzi opartych na zaufaniu i współpracy, a do tego niezbędna jest empatia. Dzięki niej lider potrafi w ślad za rozpoznaniem emocji współpracowników, rozpoznać także kryjące się za nimi potrzeby, a wtedy Pracownik czuje się zauważony i ważny takim, jaki jest. To z kolei przekłada się na jego zaangażowanie, lojalność i gotowość do podejmowania ryzyka.

Badanie "Bliżej Siebie – zdrowie psychiczne i empatia w pracy" powstało z inicjatywy organizatora ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej "Bliżej Siebie", Grupy ArteMis. Zostało zrealizowane na przełomie kwietnia i maja tego roku na ogólnopolskiej próbie ponad 1500 osób, wśród których wyróżniono dwie grupy: Pracowników oraz Pracodawców (osoby decyzyjne, takie jak: właściciele firm, kadra zarządzająca, dyrektorzy, kierownicy komórek organizacyjnych). Jego celem było rozpoznanie problemów i potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego i empatii w środowisku pracy. Raport z prezentacją pełnych wyników oraz komentarzami ekspertów można pobrać bezpłatnie na stronie kampanii: blizejsiebie.info/raport

Kampania "Bliżej Siebie" zachęca do tego, żeby być bliżej swoich współpracowników, by lepiej rozumieć ich zachowania i potrzeby, ale także żeby być bliżej samego siebie. Chodzi o świadomość własnych emocji, potrzeb i reakcji. Kampania oswaja temat zaburzeń psychicznych, edukuje w zakresie zdrowia psychicznego i znaczenia komunikacji na ten temat w środowisku pracy oraz motywuje do podjęcia otwartego dialogu o samopoczuciu Pracowników.

Partnerami Głównymi kampanii są: Sodexo Polska Sp. z o.o., YES Biżuteria S.A., PZU Zdrowie S.A., OTCF S.A. właściciel marki 4F, Circle K Polska Sp. z o.o., Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska Sp. z o.o., Axpo Polska Sp. z o.o.

Wśród Partnerów są: McDonald's Polska Sp. z o. o., ENEA S.A., Alter Investment S.A., Wellbee Sp. z o.o. i Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService Sp. z o.o., Brenntag Polska Sp. z o.o., Fiberhost S.A., RMP Polska Instytut Durkalskiego Sp. z o.o.

Kampania "Bliżej Siebie" została objęta honorowym patronatem: Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Głównego Inspektora Pracy i Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego. Swoim patronatem wspierają ją: Business Centre Club, Wydział Psychologii UW, Fundacja Nie Widać Po Mnie, Trend House, Fundacja Venture Café, CIC Warsaw, Dream Employer Hub, TEDxWarsawWomen, Stowarzyszenie Branży Eventowej i Fundacja IRIJ. Wśród patronów medialnych jest Wirtualna Polska.