Bóg w trzech konstytucjach narodowych UE

Polska stoi na stanowisku wyraźnego odwołania się do tradycji chrześcijańskiej we wstępie do przyszłej konstytucji Unii Europejskiej. W zeszły czwartek, z inicjatywy obserwatorów do Parlamentu Europejskiego z Ligi Polskich Rodzin, zostało wystosowane pismo do kierującego prezydencją włoską w UE Silvio Berlusconiego, z apelem o włączenia do tekstu unijnej konstytucji zapisu o wartościach chrześcijańskich.

W preambule Konstytucji Irlandii z 1 lipca 1937 r. czytamy: "W Imię Świętej Trójcy, od której pochodzi cała nasza władza, jak i od której zależy cały nasz ludzki los (...) My ludzie Irlandii pokornie znający wszystkie nasze obowiązki od naszego Pana Jezusa Chrystusa (...) usiłujemy promować dobro powszechne z należnym przestrzeganiem Rozwagi, Sprawiedliwości i Miłosierdzia, tak, żeby godność i wolność człowieka mogła być zapewniona. Na mocy tego proklamujemy tę Konstytucję".

Jeden z artykułów Konstytucji Irlandii stwierdza, że wszystkie uprawnienia rządu, władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej pochodzą zarówno od Boga, jak i od ludzi. W innym czytamy, że "państwo uznaje, że wszyscy publicznie i otwarcie powinni oddawać cześć Panu Bogu Wszechmogącemu, a państwo powinno czcić Jego Imię i szanować religię". Jednocześnie w zapisach konstytucji znajduje się gwarancja nie wywyższania żadnej religii.

Wstęp do Konstytucji Republiki Federalnej Niemiec z 23 maja 1949 r. zaczyna się od słów: "Naród niemiecki (...) świadom swojej odpowiedzialności przed Bogiem i ludźmi, ożywiony wolą zachowania narodowej i politycznej jedności (...)".

Wśród artykułów, które zapewniają wolność wyznania i przekonań religijnych oraz swobodnego wykonywania praktyk religijnych, znajdują się również takie, które ustanawiają naukę religii w szkołach publicznych obowiązkowym przedmiotem nauczania, jednocześnie jednak "uprawnieni do wychowania mają prawo decydowania o udziale dziecka w nauce religii".

Konstytucja Grecka, uchwalona 9 lipca 1975 r., nie zawiera preambuły, lecz na początku dokumentu czytamy: "W Imię Trójcy Świętej, Jedynej i Niepodzielnej, Piąta Izba Rewizji Konstytucyjnej Grecji uchwaliła".

Jeden z artykułów konstytucji stwierdza, że dominującą religią w Grecji jest religia wschodnioprawosławnego kościoła chrześcijańskiego. Inny, że Tekst Pisma Świętego jest niezmienny. "Oficjalne tłumaczenie Pisma, w każdej innej formie językowej, bez uprzedniej zgody Kościoła Autokefalicznego Grecji oraz Wielkiego Kościoła w Konstantynopolu jest zabronione" - czytamy.

W konstytucjach pozostałych państw członkowskich UE znajdują się zapisy o prawie do wolności wyznania i sumienia, obejmującym prawo do wyznawania praktyk i religii. Ponadto w konstytucjach Hiszpanii, Portugalii i Włoch występują zapisy o rozdzieleniu wspólnot religijnych i kościołów od państwa.

Inaczej jest w Konstytucji Królestwa Danii z 5 czerwca 1953 r. Istnieje w niej zapis, który mówi, że Ewangelicki Kościół Luterański jest kościołem państwowym Danii i jako taki jest wspierany przez państwo. "Król winien należeć do Ewangelickiego Kościoła Luterańskiego" - czytamy w tekście konstytucji.

Wśród państw kandydujących do UE, bezpośrednie odwołanie do Boga występuje w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej: "My, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczpospolitej, zarówno wierzący w Boga, będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna (...) w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem, ustanawiamy Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej".

Konstytucja maltańska określa religię rzymskokatolicką jako religię państwową. Stwierdza również, że "nauczanie religii katolickiej powinno mieć miejsce we wszystkich szkołach publicznych jako część edukacji obowiązkowej". W kolejnym artykule czytamy jednak, że nie można od nikogo wymagać by uczył się religii, lub miał na jej temat rozległą wiedzę. Jednak w przypadku osoby, która nie ukończyła jeszcze 16 lat, takie zastrzeżenie może uczynić opiekun osoby małoletniej.

Konstytucje Czech, Węgier, Słowenii, Słowacji, Rumunii, Estonii, Łotwy, Litwy i Bułgarii posiadają zapisy o oddzieleniu kościoła i wspólnot religijnych od państwa. We wszystkich konstytucjach krajów kandydujących znajdują się zapisy dotyczące prawa do wolności myśli, sumienia i wiary. W jednych zapisy dotyczące religii są mocniej rozbudowane, jak np. w konstytucjach Litwy czy Rumunii, w innych, jak np. w Konstytucji Łotwy zapisy są bardzo oszczędne w formie.

Oprócz Polski za zapisem o wartościach chrześcijańskich opowiedziało się w poniedziałek w Brukseli 9 z 25 krajów: Austria, Czechy, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Malta, Portugalia, Słowacja i Włochy. W listopadzie ma powstać nowa, kompromisowa formuła zapisu. Przeciwne były: Belgia, Francja i Turcja, które popierają wersję Konwentu Europejskiego.