Blaski i cienie nbox recordera
Nbox recorder to pierwszy oferowany przez polskie platformy cyfrowe dekoder satelitarny HDTV oferujący zapis filmów na wbudowany dysk twardy. To nowoczesne urządzenie ma wiele zadatków na to, aby stać się bardzo udanym dekoderem. Wyposażono je m.in. w wyjście HDMI, skaler rozdzielczości obrazu przydatny dla użytkowników telewizorów LCD, PDP i projektorów i elektroniczny przewodnik programowy ( EPG ). Niestety pomimo dużego potencjału nie jest to produkt idealny, ani nawet bardzo dobry. Producent dopuścił się bowiem kilku istotnych niedociągnięć o których przeczytacie w naszym teście.
Urządzenie produkowane jest przez polską firmę ADB, a jego symbol to ITI-5800SX ( przydatne dla tych, którzy chcą zidentyfikować dekoder np. w celu zaprogramowania uniwersalnych pilotów zdalnego sterowania ). Z ciekawostek warto wspomnieć, że wbudowany dysk twardy to Seagate ST3250820SCE o pojemności 250GB, prędkości obrotowej talerzy 7200 rpm, buforze 8MB i interfejsie SATA.
Stylistycznie nbox recorder prezentuje się bardzo udanie. Czarna obudowa o nietypowej ( mniejszej niż standardowe 43 cm przewidziane dla elementów audio-wideo ) szerokości jest wykonana z dobrych materiałów. Na przedzie znajdziemy wyraźny wyświetlacz prezentujący informacje z nazwą aktualnie wybranego kanału. Po prawej stronie umieszczono kilka przycisków do poruszania się po menu urządzenia i zmiany rozdzielczości obrazu ( przycisk RES ). Dekoder jest przystosowany do odbioru telewizji satelitarnej kodowanej w standardzie MPEG2 i MPEG4.
Aktualnie audycje HD - MGM, Discovery HD i nSport nadawane są w standardzie 1080i. Do poprawnej pracy urządzenie wymaga dwóch konwerterów ( lub pojedynczego Twin ), ponieważ wbudowane ma dwa tunery telewizyjne. Zamontowano je w celu umożliwienia jednoczesnego nagrywania programów i oglądania innej stacji w tym samym czasie. Drugi konwerter służy także do pobierania filmów na żądanie ( tzw. VOD ). Platforma n nadaje swe programy z satelity Hot Bird. Jeśli chcecie oglądać kanały nadawane na konkurencyjnym satelicie Astra ( można z niego odbierać sporo bezpłatnych niemieckich kanałów HD ) to również jest to możliwe. W tym celu instalację antenową należy doposażyć w dodatkowy konwerter Twin i dwa przełączniki DiSEqC.
Gniazda wideo: teoria i praktyka
Nbox recorder wyposażony jest w kilka rodzajów wyjść wideo. Na wyjściu HDMI i komponentowym można uzyskać sygnał poddany skalowaniu do określonej rozdzielczości - 576p ( progresywne skanowanie, standardowa rozdzielczość PAL 720x576 pikseli, 720p - sygnał progresywny w rozdzielczości 1280x720 pikseli, 1080i - sygnał z przeplotem 1920x1080 pikseli ). Z naszych testów wynika, że w większości przypadków przy połączeniu z telewizorami LCD/PDP oraz projektorami najlepszą jakość obrazu daje sygnał z HDMI. Nie musi tak być jednak zawsze i w dużej mierze jakość obrazu jest zależna od właściwości określonego wyświetlacza, a ściślej mówiąc zainstalowanej w nim elektroniki.
Część telewizorów nie przetwarza w sposób zaawansowany sygnału ze złącza HDMI. W rezultacie jakość obrazu w dużym stopniu zależy od jakości materiału źródłowego. Może się więc okazać, że oglądając programy nadawane w słabej jakości ( niska rozdzielczość ) obraz z HDMI będzie niższej jakości niż uzyskany ze złącza komponentowego. Praktycznie każdy wyświetlacz wyposażony w zaawansowane algorytmy poprawy jakości obrazu dokonuje cyfrowej obróbki sygnału analogowego ( a więc i komponentowego ). W ten sposób, słabszy sygnał analogowy może zostać poddany takiej poprawie, że będzie prezentował się lepiej niż "czysty", pozbawiony obróbki sygnał cyfrowy z HDMI. Jeśli chodzi o prezentację materiału wideo wysokiej jakości to sygnał z wyjść HDMI powinien praktycznie zawsze zapewnić lepszą jakość obrazu, co objawia się w mniejszej ilości szumów, większej głębi czerni i lepszej definicji barw.
Użytkownicy telewizorów pozbawionych wejść cyfrowych HDMI lecz posiadających wejście DVI powinni pamiętać, że interfejsy te są ze sobą kompatybilne jeśli chodzi o przesył sygnału wideo. O ile jednak HDMI pozwala na jednoczesne przesyłanie obrazu i dźwięku, to DVI służy jedynie do transmisji wideo. Zastosowanie przejściówki HDMI-DVI pozwoli więc na uzyskanie cyfrowego obrazu, lecz sygnał audio będzie trzeba przesłać do telewizora inną drogą. Posiadacze tradycyjnych telewizorów kineskopowych nie obsługujących trybu HDTV ( istnieje tylko niewielka liczba modeli telewizorów kineskopowych wyświetlających obraz w wysokiej rozdzielczości ) powinni wybrać interfejs Euroscart ( z RGB ). Problemy
Aby telewizor mógł wyświetlać obraz za pośrednictwem cyfrowego interfejsu HDMI, wyświetlacz musi obsługiwać protokół zabezpieczeń przed nieautoryzowanym kopiowaniem HDCP. Z tysięcy dyskusji jakie toczą się na forach dyskusyjnych wynika jasno, że współpraca recordera z wieloma telewizorami z HDMI sprawia ogromne problemy. Pomimo obecności w nich HDCP, na części telewizorów uzyskanie obrazu po HDMI jest po prostu niemożliwe. W części odbiorników obraz pojawia się nieregularnie lub jest rwany. Problem leży często po stronie producenta telewizora i jest niejednokrotnie rozwiązywany poprzez wgranie do odbiornika nowszej wersji oprogramowania sterującego.
Wydaje się jednak, że problem leży głównie po stronie dekodera nbox recorder, który sprawia problemy z HDMI także w przypadku teoretycznie poprawnie wyposażonych telewizorów. Awaryjnym rozwiązaniem uzyskania obrazu HD jest skorzystanie z interfejsu komponentowego. Tylko po co w takim razie zapewniające większą wygodę użytkowania gniazdo HDMI? Czekamy na definitywne rozwiązanie problemów z HDCP. Mamy nadzieję, że kolejne wersje firmware dekodera rozwiążą większość problemów.
Skalowanie do poprawki
Kolejną kwestią są proporcje obrazu oferowanego przez poszczególnych nadawców i związane z tym określone proporcje ekranów telewizorów. O ile kanały HD domyślnie nadawane są w proporcjach 16:9, to większość stacji nadaje obraz o proporcjach 4:3. Nowoczesne telewizory mają ekrany panoramiczne, tak więc aby oglądać na ich pełnym ekranie audycje 4:3 niezbędne jest zastosowanie algorytmów, które przeskalują taki obraz na pełen ekran. Każdy producent telewizora ma własne sposoby rozciągania obrazu. Cel to takie przeskalowanie obrazu 4:3 aby na ekranie 16:9 widoczne były jak najmniejsze zniekształcenia rozciągniętego obrazu. Problem z nbox recorderem jest taki, że większość telewizorów podłączonych do niego kablem cyfrowym HDMI/DVI, przy rozdzielczości ustawionej na 720p czy 1080i nie pozwala na skorzystanie z własnych opcji rozciągania obrazu. Trzeba więc skorzystać z opcji Powiększenie wbudowanej w samym recorderze, a ta naszym zdaniem jest jedną z gorszych jakie widzieliśmy.
Powiększenie obrazu 4:3 do pełnego rozmiaru ekranu 16:9 odbywa się w sposób najprostszy z możliwych. Dokonywane jest zbliżenie obrazu, co powoduje obcięcie obrazu wzdłuż bocznych krawędzi. Podobny zabieg stosuje wielu producentów, z tym że w recorderze przybliżenie jest tak duże, że obcinane do połowy jest logo nadawcy, a pasek informacyjny widoczny na wielu kanałów u dołu ekranu jest niewidoczny. Z kolei druga z dostępnych opcji czyli rozciąganie obrazu powoduje całkowite rozciągnięcie obrazu ( bez jego przybliżania ) co sprawia, że jest on bardzo mocno zniekształcony. Pozostaje opcja Bez zmian, pozostawiająca obraz w jego rzeczywistych proporcjach 4:3 ( wtedy po bokach obrazu na ekranach 16:9 widnieją czarne pasy ).
Gniazda audio
Dekoder n wyposażony jest w wyjście audio stereo RCA ( stereofoniczne wyjście analogowe ), cyfrowe wyjście optyczne oraz możliwość przesyłania wielokanałowego sygnału audio za pośrednictwem interfejsu HDMI. Część programów odbieranych z platformy cyfrowej n nadaje sygnał audio w postaci cyfrowej - Dolby Digital. Niestety w większości przypadków jest to Dolby Digital 2.0 czyli stereo. Jest to naszym zdaniem sprzeczne z założeniami nowoczesnej telewizji cyfrowej. Niekiedy zdarzają się programy w Dolby Digital 5.1, miejmy nadzieję, że już wkrótce ten standard zawita w "n-ce" na stałe. Aby móc odbierać sygnał DD niezbędne jest podłączenie tunera do odpowiedniego zewnętrznego dekodera - amplitunera z dekoderami DD lub telewizora wyposażonego w taki dekoder.
Większość telewizorów nie posiada wbudowanego układu DD, dlatego jeśli chcecie uzyskać dźwięk podłączając recorder do telewizora - dowolnym kablem ( optyczny, HDMI, stereo ) w menu ( Setup ) nbox recordera, w pozycji Telewizor musicie w pozycji Dolby Digital wybrać opcję Nie. Jeśli recorder macie podłączony kablem HDMI lub optycznym do zewnętrznego dekodera to wybierzcie opcję Tak. Jeśli do telewizora chcecie przesłać kablem cyfrowym ( HDMI lub DVI ) tylko sygnał wideo to także jest to możliwe. Należy w tym celu na kilka sekund przytrzymać obecny na obudowie rekordera klawisz RES. Przełączy się w ten sposób tryb pracy urządzenia z HDMI ( obraz i dźwięk ) na DVI ( tylko obraz ). Z dźwiękiem jest różnie
Niestety, recorder ma problemy nie tylko z obsługą obrazu na wyjściu HDMI lecz także dźwięku. Tylko niewielka liczba telewizorów współpracuje z nim bez problemów. W przypadku większości odbiorników współpraca taka jest niemożliwa z powodu irytującej przypadłości urządzenia. Dźwięk przesyłany po HDMI jest przerywany na ok 1 s co ok. minutę. Wada ta póki co nie została przez producenta wyeliminowana, choć ADB twierdzi, że problemy nie powstają z winy jej produktu! Ciekawe, że testując w redakcji setki odtwarzaczy DVD, amplitunerów, telewizorów nie mieliśmy problemów ze wzajemną współpracą tych urządzeń za pośrednictwem HDMI...
Okazuje się, że tylko nbox recorder jest zgodny ze specyfikacją HDMI ( tak twierdzi ADB ), a większość dostępnych na rynku telewizorów z HDMI to buble. Mamy nadzieję, że pomimo tych pokrętnych tłumaczeń, ADB poprawi swój produkt, choć niestety wydaje się, że jest to błąd natury sprzętowej i na drodze uaktualnienia oprogramowania nie da się go obejść. Pozostaje nam zatem czekać na ewentualną, przyszłą wymianę wadliwych recorderów na dopracowane urządzenia.
PVR czyli 250 GB/80 GB
Jak już wspomnieliśmy recorder wyposażony jest we wbudowany dysk twardy pozwalający na samodzielne zapisywanie na nim audycji telewizyjnych. W reklamach prasowych, internetowych, telewizyjnych podkreśla się, że jego pojemność to 250 GB. Tak jest w istocie, tylko, że brakuje publicznie dostępnej informacji, że te 250 GB nie są przeznaczone tylko i wyłącznie jako przestrzeń do zapisu filmów.
Na nagrywanie filmów otrzymujemy tylko 80 GB. Zaskakujące prawda? Co zatem dzieje się z pozostałą przestrzenią? Została ona zarezerwowana na filmy oferowane w ofercie VOD ( video on demand - wideo na żądanie ). Zanim przejdziemy do opisania tej usługi zatrzymajmy się jeszcze przy PVR. Na przestrzeni 80 GB możemy nagrywać filmy nadawane zarówno w rozdzielczości standardowej ( SD ) jak i HD. Przestrzeń ta pozwoli nam na nagranie mniej więcej 20-30 godzin filmów ( długość będzie różna w zależności od jakości nagrania - filmów SD i HD ).
Niestety użytkownik nie może samodzielnie zmieniać trybu jakości zapisu wideo jak to ma miejsce w stacjonarnych nagrywarkach DVD\HDD czy komputerach wyposażonych w karty telewizyjne. W recorderze jakość zapisu ustawiona jest sztywno w trybie najlepszej jakości ( domyślny bitrate to ok 6 Gb/s ). Niestety nie da się także zmienić fabrycznie ustawionych podziałów dysku. Nawet jeśli nie będziecie korzystali z usługi VOD, nie będziecie mogli wykorzystać praktycznie leżących odłogiem 170 GB. ITI Neovision póki co twierdzi, że podział pozostanie taki jak jest obecnie, jednak mamy nadzieję, że pod naciskiem użytkowników w przyszłej wersji firmware znajdzie się opcja samodzielnego podziału dysku na partycje o określonej wielkości.
Nagrań dokonuje się na kilka sposobów. Najwygodniejszy z nich to skorzystanie z EPG, czyli elektronicznego przewodnika programowego. Jest to prezentowany w formie graficzno-tekstowej spis audycji nadawanych na poszczególnych kanałach. Poziome paski o rożnej długości obrazują czas trwania poszczególnych audycji. Jeśli chcemy dokonać nagrania interesującego nas programu to z pozycji EPG ( jest tam podział tematyczny - np. hity filmowe, rozrywka, sport, itp ) wystarczy wcisnąć z pilota klawisz R przy podświetlonej danej pozycji programowej. Program zostanie automatycznie zapisany na dysku, a my nie musimy podawać daty jego rozpoczęcia i zakończenia jak to ma miejsce w nagrywarkach DVD i magnetowidach.
Każdą oglądaną audycję telewizyjną można także w dowolnym momencie zatrzymać ( wciskamy klawisz Pauza ) i w dowolnej chwili ponownie odtworzyć. Jest to tzw. nagrywanie z przesunięciem czasowym. W momencie zatrzymania audycji program zaczyna być nagrywany na dysku w tle. EPG pozwala na zaprogramowanie nagrania do 40 programów jednocześnie. Ich daty emisji nie mogą ze sobą kolidować. Jeśli tak się stanie nagrywarka poinformuje nas o tym podczas programowania, a my będziemy musieli zdecydować się na wybór audycji która nas bardziej interesuje.
Jakość nagrań zarówno SD jak i HD jest bardzo dobra i praktycznie nie odbiega od jakości materiału oryginalnego. Problem z nagrywaniem rozpoczyna się gdy dana stacja nie nadaje przewodnika EPG. Wtedy aby nagrać film np. o 2 w nocy musicie czekać do tej godziny i uruchomić ręcznie nagrywanie. Nie ma możliwości zaprogramowania ręcznego początku i końca nagrywania tak jak to miało miejsce w poczciwych magnetowidach czy nowszych nagrywarkach DVD\HDD. Nie jest także możliwa wygodna archiwizacja filmów zapisanych na dysku recordera. Dane można przegrać tylko drogą analogową podłączając do wyjścia Euroscart recordera magnetowid czy nagrywarkę DVD. Nie da się jednak w żaden prosty sposób skopiować materiałów HD. Jest to teoretycznie możliwe ( np. za pośrednictwem wyjść komponentowych ) lecz w tym celu trzeba mieć recorder, który ma odpowiednie wejścia komponentowe i pozwala na nagrywanie materiału HD ( najprościej wykorzystać w tym celu komputer z odpowiednią kartą wideo ).VOD - wideo na żądanie
Usługa wideo na żądanie wyróżnia nbox recorder do standardowego nboxa. Tylko w tym pierwszym możemy za dodatkową opłatą miesięczną 30 zł uzyskać dostęp do filmów gromadzonych na dysku urządzenia. Filmy pobierane są automatycznie z satelity ( służy do tego jeden z dwóch konwerterów zestawu antenowego ). Trzeba pamiętać, że podłączając po raz pierwszy dekoder nie uzyskamy automatycznie dostępu do materiałów VOD. Musi upłynąć parę dni ( ok. tygodnia, czasami nawet dłużej ) aby wszystkie pozycje znalazły się na dysku dekodera ).
W chwili obecnej w skład oferty filmowej wchodzą produkcje dystrybuowane przez ITI, SPI oraz seriale i programy rozrywkowe TVN ( "Kryminalni", "Magda M" i "Szymon Majewski Show" ). Filmów do wyboru mamy ok 25-30 pozycji, a każdy z nich ma przypisaną określoną "datę ważności". Z chwilą jej wygaśnięcia znika z dysku, a jego miejsce zajmuje nowy tytuł. ITI zapewnia, że miesięcznie VOD powinien wzbogacać się minimum w 10 nowych filmów. Te zapisane są najczęściej formacie 16:9, lecz jakość ich kompresji jest już bardzo zróżnicowana - od bardzo dobrej do porównywalnej ze słabym DivX-em.
Dodatkową wadą jest brak możliwości wyboru napisów ekranowych czy oryginalnej ścieżki dialogowej ( króluje lektor ). Dźwięk jest tylko stereofoniczny. Platforma 'n' prowadzi obecnie testy VOD z materiałem HD. Wczoraj szef telewizji n, Maciej Sojka, zapowiedział, że już w najbliższych tygodniach na dyski twarde nbox recorderów zawitają filmy należące do oferty VOD zapisane w wysokiej rozdzielczości. Jako pierwsze w HD obejrzymy produkcje ITI - "Świadek koronnny" i serial "Odwróceni". Nie powinno być problemu z miejscem na dysku, bo obecna oferta programowa VOD zajmuje tylko ok. 60 % ze 170 GB przeznaczonych na materiał tego typu. W najbliższym czasie do oferty VOD mają też trafić produkcje zagraniczne w formacie HD.
Oby takie filmy jak najszybciej znalazły się w ofercie, bo inaczej pomysł ten okaże się wielkim niewypałem ( w wypożyczalni DVD możemy zaopatrzyć się w filmy o lepszej jakości obrazu i standardowe filmy VOD, lepszym dźwięku i z możliwością wyboru napisów ekranowych ). Szkoda także, że aby uzyskać dostęp do VOD musimy płacić ryczałt. O wiele atrakcyjniejsze byłoby kupowanie dostępu do poszczególnych filmów ( część z dostępnych widzowie już zapewne widzieli, a części z pewnością nie zamierzają nigdy oglądać ze względu na osobiste gusta ). Ci, którzy nie zdecydują się na VOD dodatkowo tracą, bo jak już wspomnieliśmy w opisie PVR na potrzeby filmów na żądanie rezerwowana jest większość powierzchni dyskowej.
Cena dzierżawy nbox recordera, w ofercie standardowej wynosi 449 zł. Aktualnie obowiązuje tzw. recorderowa promocja, gdzie recorder otrzymujemy w dzierżawę za 299 zł pod warunkiem wykupu minimum 2 pakietów programowych oraz usługi VOD na cały czas trwania umowy określonej ( na 12, 15 lub 24 miesięcy ).