"Bitwa pod Grunwaldem" nieodwracalnie zniszczona

Jak poinformowała Wakuła, wyniki przeprowadzonych przez komisję konserwatorską badań nad obrazem Matejki jednoznacznie wskazują na wyjątkowo zły stan podobrazia, spowodowany przede wszystkim bardzo daleko posuniętym i nieodwracalnym procesem jego degradacji.

- Wyniki badań konserwatorskich, a także dbałość o ochronę dzieła będącego częścią dziedzictwa narodowego, wpłynęły na podjęcie decyzji o niewypożyczeniu obrazu "Bitwa pod Grunwaldem" Jana Matejki do Berlina na wystawę "Obok. Polska-Niemcy. 1000 lat historii w sztuce" - poinformowała Wakuła. Wystawa rozpocznie się 23 września i potrwa do 9 stycznia 2012.

- Decydujący wpływ na stan obrazu miało m.in. niszczące działanie grzybów strzępkowych. Badania płótna wykazały, że całkowicie utraciło ono swe właściwości mechaniczne - elastyczność i wytrzymałość na rozciąganie - dodała rzeczniczka muzeum. Zwróciła uwagę, że pomimo optymalnych i wykonanych na najwyższym poziomie zabiegów konserwatorskich, stan zachowania obrazu po konserwacji nigdy nie będzie pozwalał na jego zwijanie, konieczne przy transporcie płócien o tak dużych rozmiarach.

- Przeprowadzone badania dostarczyły pełniejszej wiedzy o obiekcie i pomogły w skorygowaniu programu konserwatorskiego. Obecnie wykonywane są impregnacje przygotowujące obraz do zabiegu dublowania. Wcześniej usunięte zostało stare płótno dublujące i woskowo-żywiczna masa dublażowa, a powierzchnię podobrazia oczyszczono przy zastosowaniu metod chemicznych i mechanicznych - wyjaśniła Wakuła.

Prowadzona obecnie konserwacja jest piątą w historii obrazu, ale dopiero drugą mającą gruntowny i kompleksowy charakter. Ogromne rozmiary obrazu (ponad 4 m na prawie 10 m powierzchni) wymogły konieczność przeprowadzenia konserwacji w miejscu, w którym obraz jest eksponowany, w specjalnie do tego zaadaptowanej Sali Matejkowskiej Muzeum Narodowego w Warszawie.

Po raz pierwszy w historii Muzeum Narodowego w Warszawie, zwiedzający mogą śledzić na żywo proces konserwacji zabytkowego dzieła malarskiego. Prace konserwatorskie potrwają do września 2011 roku.

Od 26 kwietnia w księgarni Muzeum Narodowego zostanie wystawionych do sprzedaży 99 fragmentów starego płótna dublażowego obrazu "Bitwa pod Grunwaldem". Płótno utkane w żyrardowskiej firmie Luedert i Mueller w Tomaszowie Mazowieckim posłużyło zespołowi prof. Bohdana Marconiego do konserwacji obrazu po zniszczeniach w czasie II wojny światowej. Dublaż wykonany na masę woskowo-żywiczną był integralną częścią obrazu w latach 1948-2010, wzmacniając jego oryginalne podłoże.

Dochód ze sprzedaży fragmentów płótna dublażowego przeznaczony zostanie na zakup aparatury badawczej niezbędnej do prowadzenia dalszych prac konserwatorsko-restauratorskich obrazu.

Prace konserwatorskie finansowane są ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mecenasem programu konserwacji obrazu Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem jest PKO Bank Polski.