Bezrobocie - bombą zegarową w Iraku

Na stołecznym bazarze Tajeran, gdzie co rano setki mężczyzn gromadzą się w nadziei na otrzymanie dorywczego zajęcia, dwóch bezrobotnych pobiło się w poniedziałek stalowymi prętami, bo jeden z nich nie mógł znieść tego, że to nie jego wybrał przedsiębiorca szukający robotnika na budowę.

Koledzy szybko opatrzyli ranę głowy jednego z uczestników bójki, podczas gdy drugi szybko opuścił bazar. Świadkowie zajścia powiedzieli reporterowi Reutera, że takie rzeczy często się zdarzają: o pracę bardzo tu trudno.

Według wspólnego raportu ONZ i Banku Światowego z października, w Iraku, który ma 26 milionów mieszkańców, połowa siły roboczej kraju jest bezrobotna lub ma tylko dorywczą pracę.

Ta mieszanka wybuchowa jest tym groźniejsza, że tworzy ją także liczne młode pokolenie Irakijczyków oraz przeszło 400 tysięcy irackich żołnierzy, którzy stracili pracę, gdy amerykański administrator Iraku Paul Bremer jednym pociągnięciem pióra rozwiązał w maju siły zbrojne wkrótce po upadku Saddama Husajna.

"Praca jest najważniejszą rzeczą potrzebną do uczynienia Iraku krajem stabilnym. Obecna sytuacja, kiedy tylu nie ma zajęcia, popchnie ludzi do buntu" - powiedział 37-letni Husajn Mankhi, były żołnierz, który nie zdołał zatrudnić się w charakterze strażnika.

Iracki minister handlu Ali Alawi powiedział, że winę za bezrobocie ponosi obalony dyktator Saddam Husajn. Zapewnił, że władze robią wszystko co mogą, aby stworzyć jak najwięcej nowych stanowisk pracy.

"Jednak bez pomocy i bez pożyczek nie możemy nic uczynić" - oświadczył.

Międzynarodowi darczyńcy na konferencji w Madrycie obiecali w październiku znaczną pomoc. We wrześniu Irak ogłosił zaś bardzo atrakcyjne dla przedsiębiorców cudzoziemskich warunki inwestowania. Czynią one z Iraku jeden z najbardziej otwartych dla kapitału zagranicznego krajów świata.

Jednak samobójcze ataki bombowe sprawiły, że w Iraku pozostało bardzo niewielu pracowników organizacji pomocy. Jeszcze bardziej wystraszeni są inwestorzy zagraniczni.

Inną trudnością jest to, że sektor naftowy, główne potencjalne źródło bogactwa Iraku, jest kapitałochłonny, czyli wymaga kosztownych urządzeń, ale niewielu robotników. Irak ma ogromne złoża ropy naftowej, ustępujące wielkością tylko saudyjskim.

Projekt budżetu irackiego na rok 2004 przewiduje po stronie dochodów własnych 12 miliardów dolarów ze sprzedaży ropy naftowej, ale niewiele więcej.

"Uporanie się z wysoką stopą bezrobocia jest jednym z najtrudniejszych i najważniejszych zadań transformacji"- głosi raport ONZ i Banku Światowego.

Faris Muhsin siedzi na chodniku na bazarze Tajeran, obok położył swe narzędzia do pracy na budowie: różnego rodzaju młotki. Razem ze współtowarzyszami narzeka na ciężką sytuację. Nikt nie chce powrotu Saddama, ale wszyscy mówią, że za Saddama przynajmniej było łatwiej o zatrudnienie.

Muhsin, który ma czwórkę dzieci, mówi, że jeśli dopisze mu szczęście, ma pracę dwa dni w tygodniu. Sytuację pogarsza to, że w ostatnich miesiącach podwoiły się ceny materiałów budowlanych.

Były żołnierz Mankhi zdezerterował przed inwazją Iraku na Kuwejt w 1990 roku i następne 10 lat spędził jako kierowca taksówki. Teraz nie chce zatrudnić się w tym charakterze, bo kradzieże samochodów stały się nagminne, i jeśli ktoś ukradłby mu taksówkę, musiałby zapłacić za stratę właścicielowi.

"Jest gorzej niż za Saddama, bo nie ma pracy, a my na utrzymaniu mamy dzieci" - powiedział schludnie ubrany Mankhi, stojąc razem z pięcioma przyjaciółmi przed kierowanym przez Amerykanów Urzędem Spraw Cywilnych, gdzie bez powodzenia próbowali dostać pracę. Wszyscy oni - pisze Reuter - czują się upokorzeni.