Adamkus przeciwny przedterminowym wyborom parlamentarnym

Po tym, jak we wtorek litewski Sejm odrzucił kandydaturę wiceprzewodniczącego Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej Zigmantasa Balczytisa na stanowisko premiera, politycy ponownie zaczęli poszukiwać drogi wyjścia z politycznego kryzysu.

Już mówiłem, przedterminowe wybory nie są wyjściem z zaistniałej sytuacji. Jak wrócę do Wilna, podejmę decyzję - powiedział prezydent Valdas Adamkus, który przebywa z wizytą w Turcji. Ma dwa tygodnie na zgłoszenie kolejnego kandydata na premiera.

Większość posłów, zarówno prawicy jak i lewicy uważa - podobnie jak prezydent - że przedterminowe wybory parlamentarne, które mogłyby się odbyć wiosną przyszłego roku razem z wyborami samorządowymi, są "ostatnim i najgorszym z możliwych scenariuszy".

Politolodzy zaznaczają, że prezydent, który - zgodnie z konstytucją proponuje kandydaturę premiera, a zatwierdza ją Sejm - będzie wybierał między socjaldemokratami i konserwatystami, bądź powróci do poprzedniej idei stworzenia tzw. tęczowej koalicji, łączącej zarówno partie lewicowe jak prawicowe. Wtorkowe głosowanie w Sejmie pokazało, że żadne z ugrupowań nie jest w stanie samodzielnie utworzyć większościowej koalicji rządowej, dlatego też ani socjaldemokraci, ani konserwatyści nie wykluczają ponownych negocjacji w sprawie powołania wspólnej koalicji.

Obserwatorzy podkreślają, że wtorkowe głosowanie było porażką nie tyle socjaldemokratów, co samego Balczytisa i przewodniczącego socjaldemokratów, byłego premiera Algirdasa Brazauskasa. Litewskie media piszą nawet w środę, że "wczoraj zakończyła się polityczna era Brazauskasa". To bowiem były premier rezygnując z kierowania rządem wskazał na swego zastępcę Balczytisa, który pełni obecnie zarówno obowiązki premiera jak i ministra finansów.

Już we wtorek konserwatyści sugerowali, że "gdyby kandydatem na premiera był mniej kontrowersyjny Gediminas Kirkilas (drugi wiceprzewodniczący partii socjaldemokratycznej, pełniący obowiązki ministra ochrony kraju), wynik głosowania byłby inny". Z kolei socjaldemokraci sugerują możliwość ustępstw na rzecz centroprawicy w zamian za poparcie ich kolejnego kandydata na premiera.

Dotychczasowa koalicja rządząca rozpadła się przed kilkoma tygodniami. Premier Algirdas Brazauskas podał się wraz z rządem do dymisji po tym jak z koalicji wycofała się skompromitowana, oskarżona o nadużycia finansowe Partia Praca, na czele której stoi milioner pochodzenia rosyjskiego Viktor Uspaskich.

Aleksandra Akińczo