70. urodziny Romana Polańskiego
Roman Polański, twórca "Noża w wodzie", "Tess", "Chinatown" i "Dziecka Rosemary", nagrodzony Oscarem 2003 za reżyserię "Pianisty", obchodzi 70. urodziny.
Twórca "Pianisty" - uznawany przez Francuzów za ich rodaka, przez inne nacje określany jako reżyser polsko-francuski, a nawet jako filmowiec amerykański polskiego pochodzenia - urodził się 18 sierpnia 1933 roku w polsko-żydowskiej rodzinie w Paryżu. Jego ojciec, krakowianin, wrócił przed wojną z rodziną do rodzinnego miasta.
Podczas okupacji rodzina Polańskich znalazła się w getcie. Roman uniknął deportacji do obozu zagłady. Przetrwał wojnę, ukrywając się na wsi. W obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu zginęła jego matka. Ojciec przeżył Mauthausen.
W latach 50. Roman Polański studiował reżyserię w łódzkiej filmówce. Jego talent i oryginalność ukazała już krótkometrażówka "Dwaj ludzie z szafą", zrealizowana pod koniec studiów. W 1962 roku zrealizował swój debiut kinowy "Nóż w wodzie", który zdobył nominację do Oscara i stał się początkiem jego światowej kariery. Polański wyjechał wówczas z Polski.
W 1965 roku w Anglii powstał "Wstręt" - studium kobiety chorej na schizofrenię z Catherine Deneuve w roli głównej, rok później - "Matnia". Film ten odniósł wielki kasowy sukces i otworzył Polańskiemu drogę do Hollywood. W 1967 roku powstał obraz "Nieustraszeni pogromcy wampirów" z Sharon Tate - późniejszą żoną reżysera - w roli głównej.
Życie osobiste Polańskiego, który w tym czasie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, było nie mniej dramatyczne niż jego filmy. Finał małżeństwa reżysera z Sharon Tate - wówczas wschodzącą gwiazdą amerykańskiego kina - wstrząsnął Ameryką. W sierpniu 1969 roku będąca w zaawansowanej ciąży Sharon została, wraz z czwórką przyjaciół, bestialsko zamordowana.
Polański przebywał wtedy w Europie, gdzie znakomicie przyjmowano jego kolejny film - "Dziecko Rosemary", satanistyczny thriller z udziałem Mii Farrow i z muzyką Krzysztofa Komedy. Reżyser przez parę lat odreagowywał tragedię.
W pierwszej połowie lat 70. w Hollywood nakręcił sensacyjne "Chinatown" z Jackiem Nicholsonem i Faye Dunaway. Film zdobył Oscara za scenariusz oraz dziesięć nominacji do tej nagrody, m.in. za reżyserię. W 1979 roku powstała melodramatyczna "Tess", która wylansowała Nastassję Kinski. Obraz zdobył trzy Oscary, a Polański - kolejną nominację za reżyserię.
W tym czasie wybuchła afera. Reżyser został oskarżony o seksualne wykorzystanie 13-latki. Opuścił wówczas Stany Zjednoczone. Do tej pory tam nie powrócił.
Osiedlił się w Paryżu. W drugiej połowie lat 80. zrealizował "Piratów" i "Frantic" - film, który odkrył młodszą o 35 lat od Polańskiego Emmanuelle Seigner - jego trzecią żonę (pierwszą była Barbara Kwiatkowska-Lass). W 1992 roku Seigner stworzyła wybitną kreację w "Gorzkich godach", reżyserowanych przez jej męża.
Dwa lata później powstała "Śmierć i dziewczyna" z Sigourney Weaver i Benem Kingsleyem, a w 1999 roku - "Dziewiąte wrota" z Johnnym Deppem.
Polański ma na swoim koncie Złote Lwy Weneckie (za całokształt twórczości), Złotego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie (za "Matnię") i Srebrnego Niedźwiedzia (za "Wstręt"). Jest członkiem francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Za całokształt twórczości zdobył także Europejską Nagrodę Filmową - Feliksa. "Pianistę" - nagrodzonego w sumie trzema Oscarami - określa jako najważniejszy film życia.
