68 lat temu wyzwolono obóz koncentracyjny w Dachau
68 lat temu, 29 kwietnia 1945 roku wyzwolono obóz koncentracyjny w Dachau. Był on pierwszym niemieckim obozem, utworzonym przez nazistów w marcu 1933 roku, niedługo po dojściu Hitlera do władzy. Obóz funkcjonował 12 lat, do wyzwolenia go przez wojska 7. Armii amerykańskiej. Żołnierze uwolnili około 67. tysięcy więźniów.
Według dokumentów obozowych, przez Dachau przeszło ponad 206 tysięcy więźniów, z których ponad 31 tysięcy zmarło. Jedną trzecią stanowili Polacy. Według innych szacunków, liczba więźniów sięgnęła 250. tysięcy, a ofiar - 148. tysięcy.
Wiadomo też, że do obozu zostało zesłanych około 3 tysięcy duchownych katolickich, w tym 1773. z Polski.
Dachau był pewnego rodzaju "placówką szkoleniową" dla esesmanów i zarządców późniejszych obozów hitlerowskich. Więźniów zmuszano w nim do wyniszczającej pracy na torfowiskach i w piaskarniach. Na ludziach przeprowadzano zbrodnicze, pseudomedyczne eksperymenty.
Obóz w Dachau przeżyli między innymi, Tadeusz Borowski, Stanisław Grzesiuk, Gustaw Morcinek, ojciec Marian Żelazek, opiekun trędowatych w Indiach, arcybiskup Kazimierz Majdański, kardynał Adam Kozłowiecki i kardynał Ignacy Jeż.
Po wojnie każdego roku, w rocznicę wyzwolenia obozu, księża więzieni w Dachau odbywali pielgrzymkę do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, dziękując za uratowanie życia. Był to wyraz ich przekonania, że zostali cudownie ocaleni za wstawiennictwem tego patrona.
Według rozkazu Himmlera bowiem, wszyscy więźniowie mieli być wymordowani, jednak 29 kwietnia do obozu dotarli amerykańscy żołnierze. W 2002 roku Episkopat Polski ustanowił 29 kwietnia Dniem Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w okresie drugiej wojny światowej.
W ciągu 12. lat funkcjonowania obozu w Dachau hitlerowcy więzili w nim ponad 206 tysięcy osób. Dane z dokumentów obozowych nie uwzględniają jednak osób skierowanych do obozu przez Gestapo celem wykonania egzekucji, jeńców radzieckich oraz osób zmarłych w czasie ewakuacji obozu.
Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafiali tam duchowni Kościoła katolickiego, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Z czasem do obozu byli wywożeni ludzie bez względu na pochodzenie, poglądy czy wyznanie. W 1944 roku otwarto w Dachau podobóz kobiecy. Podobnie jak w Auschwitz, na bramie obozu widniał napis "Arbeit macht frei".
W czasie drugiej wojny światowej w obozie osadzano duchownych różnych wyznań, którzy sprzeciwiali się okupantom i hitleryzmowi, także Niemców, jak pastor Martin Niemoeller. W Dachau, jako jedynym hitlerowskim obozie koncentracyjnym, został potajemnie wyświęcony ksiądz, który potem odprawił tylko jedną mszę. Był nim Karol Leisner, przebywający w obozie 5 lat. Zmarł po wyzwoleniu.
W 1984 roku teren dawnego hitlerowskiego obozu zagłady w Dachau został wpisany przez UNESCO na listę obiektów szczególnie chronionych.