66. rocznica Sonderaktion Krakau
Na Uniwersytecie Jagiellońskim oddano hołd profesorom i asystentom z kilku krakowskich uczelni, którzy 66 lat temu podczas Sonderaktion Krakau zostali aresztowani przez hitlerowców i wywiezieni do obozów zagłady. Kilkunastu z nich zmarło w niewoli, kilku po powrocie do Krakowa.
Podczas uroczystości wręczono przyznaną po raz trzeci Nagrodę im. Stanisława Kutrzeby, która ma służyć umocnieniu porozumienia między Polakami i Niemcami. Jej laureatem został 26-letni absolwent wydziału prawa UJ Piotr Szwedo.
W Collegium Novum UJ, w sali nr 56, do której 6 listopada 1939 r. podstępnie zwabiono, a następnie aresztowano krakowskich wykładowców, zebrali się przedstawiciele władz UJ i innych krakowskich uczelni oraz członkowie rodzin uwięzionych wówczas profesorów. Na uroczystość przybyli metropolita krakowski abp Stanisław Dziwisz oraz kard. Franciszek Macharski.
Ostatni żyjący świadek Sonderaktion Krakau, 96-letni prof. Józef Wolski, odczytał listę aresztowanych przez hitlerowców naukowców, wśród których sam był. To w pewnym sensie uroczystość narodowa, bo uderzenie skierowane w Uniwersytet Jagielloński było uderzeniem w Polskę - mówił prof. Wolski.
Rektor UJ prof. Karol Musioł podkreślił, że pamięć o Sonderaktion Krakau "musi być przekazywana z pokolenia na pokolenie". Przypomniał, że wydarzenie to przedstawiono w filmie "Karol - człowiek który został papieżem", co prawda w zmienionej scenografii, ale z przekonującą dramaturgią "jako konfrontację dwóch przeciwstawnych postaw: systemu wartości uniwersyteckich i totalitaryzmu".
Ożywianiu pamięci, a jednocześnie budowaniu nowych relacji w stosunkach polsko-niemieckich ma służyć Nagroda im. Stanisława Kutrzeby. Nagroda dla wybitnego pracownika lub absolwenta UJ w wysokości 12,5 tys. euro jest przeznaczona na prowadzenie rocznych badań na Uniwersytecie w Heidelbergu oraz tygodniowy staż w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu.
Fundatorami nagrody są: Uniwersytet Ruprechta-Karola w Heidelbergu oraz Instytut Maxa Plancka Publicznego Prawa Porównawczego i Prawa Międzynarodowego. Patron Nagrody - Stanisław Kutrzeba - był wybitnym historykiem prawa polskiego i jednym z profesorów uwięzionych podczas Sonderaktion Krakau.
Rektor Uniwersytetu w Heidelbergu prof. Peter Hommelhoff mówił podczas poniedziałkowej uroczystości, że wydarzeń z 6 listopada 1939 r. i zagłady polskiej inteligencji nie wolno w Niemczech "puszczać w niepamięć".
Po obu stronach Odry miały miejsce wydarzenia, które w obu naszych narodach wywołały zadrażnienia. Dlatego właśnie my, społeczności uniwersytetów w Krakowie, Heidelbergu i Moguncji, powinniśmy ciągle mieć nadzieję, że nasze nowe rządy okażą dobrą wolę oraz wykażą odpowiedzialną postawę wobec partnera w procesie dalszego porozumienia, i powinniśmy zachęcać do tego nasze władze, gdzie tylko nadarzy się okazja, obojętnie czy w Niemczech czy w Polsce - powiedział prof. Hommelhoff.
Rektor Uniwersytetu w Heidelbergu dodał, że "nikt nie powinien niweczyć tego, co służy dobrym wzajemnym stosunkom, co osiągnęli ludzie w Polsce i w Niemczech, dzięki niezliczonej liczbie spotkań i wspólnych przedsięwzięć w minionych latach, ryzykować tego, co dzięki mądrej polityce osiągnięte zostało w okresie po przełomie politycznym".
Laureat tegorocznej Nagrody im. Kutrzeby Piotr Szwedo zajmuje się prawem międzynarodowym na styku ochrony praw człowiek i praw Światowej Organizacji Handlu. Jak mówi nagroda jest dla niego bardzo cenna, bo dzięki niej będzie mógł korzystać z ogromnego zasobu bibliotecznego uczelni w Heidelbergu i z konsultacji ze znakomitymi specjalistami. Dla mnie jest to także ogromne zobowiązanie natury moralnej wobec tych wszystkich osób, których były ofiarami Sonderaktion Krakau - dodał Piotr Szwedo.
Podczas Sonderaktion Krakau hitlerowcy aresztowali 183 profesorów i asystentów: 124 osoby z UJ, 21 z Akademii Górniczej, 3 z Akademii Handlowej oraz 17 innych osób.