65 lat temu Związek Radziecki przeprowadził pierwszą próbę atomową

29 sierpnia 1949 roku na poligonie w Semipałatyńsku Związek Radziecki przeprowadził pierwszą próbę atomową, nazwaną przez wywiad Stanów Zjednoczonych Joe-1. Test ten stanowił końcowy etap sowieckiego programu budowy broni nuklearnej. Ładunek wybuchowy RDS-1 był bombą plutonową, stanowiącą w rzeczywistości wierną kopię amerykańskiej bomby "Fat Man".

65 lat temu Związek Radziecki przeprowadził pierwszą próbę atomową
Źródło zdjęć: © Wikimedia Commons
SKOMENTUJ

Związek Radziecki opracował bombę w ciągu niecałych trzech lat. Na poligonie w Semipałatyńsku w dzisiejszym Kazachstanie wzniesiono imitacje dzielnic mieszkaniowych, budowli o przeznaczeniu militarnym, metra, a nawet portu lotniczego. Chwilę wybuchu utrwalało na taśmie filmowej trzydzieści kamer.

Po 1949 roku Związek Radziecki przeprowadził zakrojony na szeroką skale program testów nuklearnych. Nowa era w historii radzieckich prób atomowych rozpoczęła się w 1951 roku, kiedy podjęto decyzję o rozpoczęciu testów z użyciem ładunków termojądrowych - wodorowych. Pierwszy tego typu ładunek, o mocy 400 kiloton, został zdetonowany w Semipałatyńsku w 1953 roku.

Z kolei dwa lata później została zdetonowana pierwsza sowiecka bomba wodorowa zdatna do bojowego dostarczenia nad cel. Była to przetransportowana nad poligon za pomocą bombowca Tu-16 bomba RDS-37, o mocy około 3 megaton.

Na skutek negocjacji ze stanami Zjednoczonymi w sprawie zakazu testów w atmosferze, zarówno ZSRR jak i USA nie dokonywały prób w latach 1958-1961. W sierpniu 1961 roku, Związek Radziecki ogłosił że w związku z testami przeprowadzanymi przez Francję, wznowi własne testy jądrowe. Osiągnęły one niespotykaną dotąd skalę 59 testów atomowych w ciągu niespełna dwóch miesięcy. Dokonano wówczas na poligonie Nowa Ziemia eksplozji najpotężniejszej bomby atomowej - Car Bomby, o mocy 58 megaton, czyli w przybliżeniu 4 tysięcy bomb zrzuconych na Hiroszimę.

"Polskie" bomby atomowe

Mocarstwami nuklearnymi są Stany Zjednoczone, Rosja, Wielka Brytania, Francja, Chińska Republika Ludowa, Indie, Pakistan, Korea Północna i Izrael, którego władze nie potwierdzają ani nie zaprzeczają tym podejrzeniom. Republika Południowej Afryki wyprodukowała 4 bomby atomowe, lecz po upadku apartheidu jej arsenał nuklearny został zdeponowany w Izraelu. O prace nad budową broni atomowej podejrzewany jest Iran.

Przed upadkiem muru berlińskiego broń atomowa znajdowała się także na terenie NRD oraz w pewnym okresie na terenie Polski. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, ludowe Wojsko Polskie na wypadek wojny otrzymało około 180-250 ładunków nuklearnych. Broń jądrową dostarczono na podstawie umowy Ministerstwa Obrony Narodowej PRL i ZSRR, podpisanej w 1967 roku. Jej użycie, zgodnie z doktryną wojenną Układu Warszawskiego, miało nastąpić tylko w przypadku wcześniejszego ataku jądrowego ze strony państw NATO. Decyzję o użyciu broni jądrowej mogło wydać tylko Dowództwo Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego.

2 tysiące prób jądrowych

Testy jądrowe przeprowadzane są głównie w celu sprawdzania i udoskonalania broni jądrowej lub jej zabezpieczeń. Od wynalezienia bomby atomowej w 1945 miało miejsce około 2 tysięcy próbnych wybuchów jądrowych, głównie dokonanych przez USA i ZSRR. Łącznie Związek Radziecki przeprowadził ponad 700 testów, w ramach których wykonano około 960 eksplozji jądrowych. Ostatni sowiecki test jądrowy miał miejsce w październiku 1990 roku na poligonie Nowa Ziemia. Niecały rok później, 29 sierpnia 1991 roku, dekretem prezydenta Kazachstanu zamknięto został poligon jądrowy w Semipałatyńsku.

W 1996 roku zawarto ratyfikowany przez około 140 państw, w tym Stany Zjednoczone i Rosję, traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową. Jednak w związku z brakiem podpisu i ratyfikacji tej umowy przez wymaganą liczbę państw, zwłaszcza Indie, Pakistan i Koreę Północną, traktat do dziś nie wszedł w życie. Mimo to, zarówno Stany Zjednoczone, jak i Rosja wzajemnie przestrzegają jednostronnych moratoriów na próby jądrowe.

Wybrane dla Ciebie

Papież nie poprowadzi modlitwy Anioł Pański
Papież nie poprowadzi modlitwy Anioł Pański
Spór przed szczytem G7. Trump rozmawiał z premierem Kanady
Spór przed szczytem G7. Trump rozmawiał z premierem Kanady
Człowiek Trumpa zachwycony Dudą. Stawia go jako wzór
Człowiek Trumpa zachwycony Dudą. Stawia go jako wzór
Kolejne rewelacje z Białego Domu. Koniec wojny "w tym tygodniu"
Kolejne rewelacje z Białego Domu. Koniec wojny "w tym tygodniu"
Szokujący ruch Muska. Dał im 48 godzin
Szokujący ruch Muska. Dał im 48 godzin
Tragedia. Tramwaj zabił matkę dwójki dzieci
Tragedia. Tramwaj zabił matkę dwójki dzieci
"Papież odpoczął". Jest nowy komunikat o stanie zdrowia Franciszka
"Papież odpoczął". Jest nowy komunikat o stanie zdrowia Franciszka
"Najbliższe godziny będą kluczowe". Świat modli się za papieża Franciszka
"Najbliższe godziny będą kluczowe". Świat modli się za papieża Franciszka
1 marca. W Niemczech oburzenie, "chcą odsyłać ich do Polski"
1 marca. W Niemczech oburzenie, "chcą odsyłać ich do Polski"
Wstrząsające odkrycie na autostradzie w UK. Apel policji
Wstrząsające odkrycie na autostradzie w UK. Apel policji
Dramatyczne odkrycie. Zwłoki dwóch mężczyzn w samochodzie
Dramatyczne odkrycie. Zwłoki dwóch mężczyzn w samochodzie
Posłowi przeszkadzają kościele dzwony. "Gigantyczny problem"
Posłowi przeszkadzają kościele dzwony. "Gigantyczny problem"