5 milionów głosów, 5 milionów serc. Rusza kampania Integracji i PFRON "Wybory bez barier"

„Szkoda czasu”, „I tak nikt nie zwraca na to uwagi”, „Mój głos się nie liczy”, „I tak wybiorą tych samych” – tak najczęściej ludzie tłumaczą, dlaczego nie biorą udziału w wyborach. Ten oczywisty błąd sprawia, że duża część obywateli traci możliwość wpływania na otaczającą ich rzeczywistość. Wśród biernej części wyborców bardzo wiele jest osób z niepełnosprawnością, które tłumaczą się dodatkowo brakiem możliwości oddania głosu. Tu też mamy do czynienia z brakiem wiedzy – Kodeks wyborczy zawiera wiele udogodnień dla osób z niepełnosprawnością. O tym, dlaczego warto oddać głos w nadchodzących wyborach parlamentarnych i jak to zrobić w sposób dla siebie najbardziej komfortowy, mówi finansowana ze środków PFRON kampania „Wybory bez barier”. Kampania jest wynikiem wieloletnich działań realizowanych zarówno przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jak i Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, koncentrujących się na aktywizacji osób z niepełnosprawnościami oraz ich udziale w życiu społecznym.
Kampania będzie realizowana we największych środkach przekazu: telewizji, radiu, Internecie. Wszystko to by swoim zasięgiem objęła możliwie szeroką grupę osób z niepełnosprawnościami, które dotychczas nie głosowały, lub nie wiedziały jak to zrobić.

Idziemy na wybory

W ostatnich wyborach prezydenckich wzięło udział 55 proc. Polaków, kilkadziesiąt tysięcy z nich zagłosowało nie wychodząc z domu – przez pełnomocnika lub korespondencyjnie. To zaledwie dwa z licznych udogodnień, jakie przewiduje Kodeks wyborczy. Większość z nich została stworzona z myślą o osobach z niepełnosprawnością.

Integracjajuż od lat przy okazji każdych wyborów, za pośrednictwem swoich mediów: portalu Niepelnosprawni.pl, magazynu Integracja i programu Misja Integracja, przekazuje informacje na temat ułatwień, z których podczas głosowania mogą korzystać osoby z niepełnosprawnością.

A udogodnień jest naprawdę wiele – dostosowane lokale, nakładki brajlowskie na karty do głosowania, możliwość oddania głosu w dowolnym lokalu, a także wspomniane przez wcześniej głosowanie przez pełnomocnika i korespondencyjne. W związku z wyborami parlamentarnymi eksperci Integracji we współpracy z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przygotowali kampanię informacyjną "Wybory bez barier".

Twój głos jest ważny

Jednym z głównych elementów kampanii są spoty, których celem jest uświadomienie osobom z niepełnosprawnością, jak wielką, choć wciąż jeszcze zbyt często uśpioną, są siłą. Bohaterowie tych filmików to osoby z niepełnosprawnością, które – jak zresztą duża część naszego społeczeństwa – czują się wyobcowane i nie wierzą w to, że mogą cokolwiek zmienić.

Jednak, co stara się udowodnić Integracja, nie jest to prawda. Osoby z niepełnosprawnością to realna i ogromna siła. Blisko pięć milionów wyborców to prawie trzy razy tyle ludzi, ile mieszka w Warszawie. Integracja w ten sposób chce uświadomić osobom z niepełnosprawnością, że w zasięgu ich rąk jest najsilniejsza broń demokracji – karta do głosowania. Jednak by z niej skorzystać, potrzebna jest wiedza, o przekazanie której zatroszczyli się eksperci Integracji.

Wiedza przede wszystkim

Dla wielu osób starszych i z niepełnosprawnościami skorzystanie z lokalu wyborczego czy nawet sama tradycyjna forma głosowania stanowią nieprzekraczalną barierę. Z myślą o nich umieszczono w Kodeksie wyborczym szereg udogodnień. Wiadomości na ich temat zawiera przygotowany przez nas, w konsultacji z wybitnymi znawcami polskiego prawa, „Informator”. W „Informatorze” prezentowane są najważniejsze kwestie związane z udziałem osób z niepełnosprawnością w wyborach, m.in. możliwość głosowania korespondencyjnego, przez pełnomocnika, poza miejscem zamieszkania, przy użyciu nakładek w alfabecie Braille’a oraz w dostępnym lokalu wyborczym.

Powodem, dla którego powstała ta publikacja, jest wciąż bardzo niewielka wiedza wyborców na temat alternatywnych metod głosowania. Z badań przeprowadzonych przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskichw kwietniu 2015 roku (http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/256554)
wynika, że aż 60 proc. Polaków nie umie odpowiedzieć na pytanie, kto może głosować korespondencyjnie. Zaledwie 14 procent wie, że głosować korespondencyjnie mogą wszyscy obywatele.

Równie nikła jest wciąż jeszcze wiedza społeczna na temat głosowania korespondencyjnego – mniej niż jedna czwarta (23 proc.) badanych umiało wskazać, komu przysługuje to udogodnienie. Wyniki tych badań pokazują jak potrzebne są kampanie społeczne, takie jak właśnie „Wybory bez barier”.

Na podorędziu urzędnika

Grupą docelową „Informatora” i pozostałych działań Integracji są też pracownicy samorządów odpowiedzialni za organizacje wyborów. Ta grupa jest o tyle ważna, że wciąż także ich wiedza na temat uprawnień wyborców z niepełnosprawnością jest niewystarczająca. Przy okazji wcześniejszych wyborów, Fundacja im. Stefana Batorego sprawdziła wiedzę urzędników na temat możliwości głosowania korespondencyjnego. Pracownicy Fundacji zadzwonili do 10 proc. gmin w Polsce: 155 wiejskich, 24 miejskich i 61 wiejsko-miejskich oraz 3 miast na prawach powiatu. W ponad 40 proc. gmin nie udało się im się uzyskać wszystkich potrzebnych informacji. To pokazuje skalę problemu i to, jak bardzo potrzebne jest, by urzędnicy mogli mieć na podorędziu ściągawkę, choćby taką, jaką jest nasz „Informator”.

Dla osób pełnosprawnych, chcących pomóc w dniu wyborów swoim krewnym, przyjaciołom i sąsiadom, przygotowana została specjalna edycja publikacji Integracji „Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością”. Jest to poradnik w formie komiksu. Na jego stronach widnieją ilustracje przestawiające osoby z niepełnosprawnością w różnych sytuacjach. Pod każdym obrazkiem zapisana jest odwołująca się do niego wskazówka.

- Zapraszam do zapoznania się z materiałami przygotowanymi przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, które mają na celu zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w nadchodzących wyborach. Liczę na to, że z Państwa pomocą wiele uda się poprawić. Apeluję o Państwa wrażliwość i zaangażowanie w pomoc wyborcom z niepełnosprawnością, zwłaszcza tym, którzy dotąd nie chodzili na wybory i w tym roku będą głosować po raz pierwszy. Mam nadzieję, że dotrze do nich przekaz kampanii "Wybory bez barier" i że skorzystają z Państwa wiedzy i pomocy. Pamiętajmy, że 5 milionów głosów wyborców z niepełnosprawnością może zmienić wszystko – tak w swoim liście do wyborców napisał Jarosław Duda, Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.

Demokracja jest dla wszystkich

Integracja od lat zajmuje się promowaniem aktywności obywatelskiej wśród osób z niepełnosprawnością. Kampania społeczna „Idziemy na wybory” została przeprowadzona przez Integrację po raz pierwszy przy okazji wyborów parlamentarnych w 2011 roku. Trzy lata później ponownie przeprowadzono kampanię na temat wyborów samorządowych. Integracja była jednym z inicjatorów zmian w Kodeksie wyborczym, które wprowadziły te formy głosowania.

Również dzięki jej działaniom możliwe stało się nie tylko dostosowanie kolejnych lokali wyborczych, zwiększenie społecznej wrażliwości i świadomości problemu, a także to, że w 2014 roku nakładki brajlowskie miały obowiązek znaleźć się już we wszystkich lokalach wyborczych. Integracja zaangażowała się też w obronę nakładek brajlowskich, których usunięcie zakładał projekt nowelizacji Kodeksu wyborczego (http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/244158)
. Jednak dzięki ogromnej mobilizacji środowiska (http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/246272)
udało się do tego nie dopuścić (http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/268557)
. Wszelkie działania Integracji, związane z kampanią „Wybory bez barier” na czele, służą jednemu celowi – by wszyscy, niezależnie od stopnia sprawności, wspólnie świętowali największe święto demokracji –
wybory!

Kampania "Wybory bez barier" jest finansowana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Mateusz Różański, dziennikarz Integracji i portalu Niepelnosprawni.pl