28 krajów przeciwko nikotynie
28 krajów podpisało w Genewie pierwszy w dziejach międzynarodowy układ antynikotynowy, przewidujący m.in. poważne ograniczenia w reklamowaniu tytoniu. Orędownicy traktatu oceniają, że wejdzie w życie w ciągu roku.
"Jest to naprawdę historyczna chwila" - powiedział reporterom grecki minister zdrowia Kostas Stefanis. "Myślę, że podpisanie układu wskazuje, że ludzie chcą wystąpić przeciwko zorganizowanym interesom firm tytoniowych. Jest to zwycięstwo zdrowia publicznego na całym świecie".
Tytoń zabija co roku prawie 5 mln osób. Eksperci przewidują, że bez energicznej kampanii antynikotynowej liczba ta w ciągu najbliższych 25 lat może wzrosnąć do 10 mln rocznie.
Ramową Konwencję w sprawie Kontroli Tytoniu - pierwszy układ w dziejach Światowej Organizacji Zdrowia - przyjęto w zeszłym miesiącu po przeszło trzech latach trudnych rokowań. Zastrzeżenia do tekstu wysuwały głównie Stany Zjednoczone, kraj, gdzie swe siedziby ma wiele najpotężniejszych koncernów tytoniowych świata. W ostatniej chwili Waszyngton poparł układ, ale nie wyjawił, czy i kiedy podpis pod układem złoży prezydent George W. Bush ani czy i kiedy dokument uzyska ratyfikację w Kongresie USA.
Układ wejdzie w życie, gdy podpisze go i ratyfikuje co najmniej 40 krajów. W poniedziałek dokument podpisało m.in. 10 z 15 krajów Unii Europejskiej oraz Czechy i Węgry.
Układ zaostrza kontrolę nad obrotem wyrobami tytoniowymi. Wszystkie kraje powinny w ciągu trzech lat zapewnić, aby opakowania i napisy (takie jak "light") nie stwarzały "fałszywego wrażenia", iż niektóre wyroby są mniej szkodliwe od innych. Ostrzeżenia, że palenie szkodzi zdrowiu, powinny zajmować co najmniej 30% powierzchni opakowania.
W ciągu pięciu lat kraje-strony układu powinny doprowadzić do całkowitego zakazu reklam, promocji i sponsorowania wyrobów tytoniowych, wszakże pod warunkiem, iż pozwala na to konstytucja. Stany Zjednoczone oświadczyły w trakcie rokowań nad układem, że ich konstytucja uniemożliwia wprowadzenie takiego zakazu, bo gwarantuje wolność słowa.
Niepalących należy chronić przed skutkami palenia w miejscach pracy, środkach transportu publicznego i zamkniętych pomieszczeniach publicznych. Układ wprowadza zakaz sprzedaży tytoniu niepełnoletnim. Nie mogą oni mieć dostępu do automatów sprzedających papierosy.
Układ zaleca też wszystkim krajom uchwalenie ustaw przewidujących "odpowiedzialność karną i cywilną (za wprowadzanie w błąd palaczy), w tym w uzasadnionych wypadkach także odszkodowania" (dla ofiar nałogu).