250. rocznica urodzin Mozarta

Wystarczy kilka taktów, by zrozumieć, dlaczego na stacjach metra, gdzie rozbrzmiewa muzyka Mozarta, spada liczba przestępstw. On po prostu rozbraja. Od razu wierzymy, że dźwięki tej muzyki przenikają do uszu dzieci w łonie matki, a „Eine kleine Nachtmusik” zwiększa mleczność krów. I że kredo z „Missa solemnis” z 1780 r. nawet najbardziej zatwardziałym może przywrócić wiarę w Boga i w jego dobroć - napisał Matthias Matussek w "Der Spiegel", co przedrukowuje tygodnik "Forum".

Żył tylko 35 lat i napisał 626 utworów. Pisał symfonie, opery, muzykę fortepianową kameralną i na orkiestrę. Jest stawiany obok Bacha i Beethovena, czyli najwybitniejszych kompozytorów wszech czasów, a przez wielu jest uważany za najwybitniejszego.

Najbardziej znane jego utwory to opery. W sumie napisał 20, ale 4 należą do najbardziej znanych dzieł gatunku: "Wesele Figara", "Czarodziejski flet", "Don Giovanni" i "Cosi fan tutte".

Najczęściej odgrywaną kompozycją z dzieł orkiestrowych jest serenada "Eine kleine Nachtmusik". Tajemnica jego śmierci

Gorączka reumatyczna, zapalenie nerek czy też choroba pasożytnicza włośnica - naukowcy nadal spierają się co do przyczyn śmierci Wolfganga Amedeusza Mozarta; teorii na ten temat jest prawie 120. Mozart zmarł 5 grudnia 1791, w wieku 35 lat, w niejasnych okolicznościach.

Współcześni podejrzewali, że kompozytor - który skarżył się na "smak śmierci w ustach" - został otruty przez rywala, kompozytora Antonio Salieriego lub przez masonów mszczących się za zdradę ich sekretów w operze "Czarodziejski flet". Lekarze orzekli wówczas z kolei tzw. ostrą gorączkę prosówkową ("hitziges friesefieber"), przebiegającą z wysypką.

Do niedawna naukowcy mieli nadzieję, że w ustaleniu przyczyn śmierci Mozarta pomogą wyniki badań czaszki, która - ich zdaniem - mogła należeć do kompozytora. Czaszka od ponad stu lat znajduje się w posiadaniu Międzynarodowej Fundacji Mozartowskiej w Salzburgu, gdzie 27 stycznia 1756 r. urodził się Mozart.

Badania czaszki prowadzili naukowcy z Instytutu Medycyny Sądowej w Innsbrucku. Ogłoszone przez nich na początku stycznia wyniki badań DNA czaszki (które porównano z DNA kości babki Mozarta) nie potwierdziły jednak hipotezy, że była to czaszka genialnego kompozytora.

Na temat przyczyn śmierci Mozarta powstało aż 118 teorii, które sugerowały m.in. zapalenie płuc, chorobę weneryczną, a nawet śmierć z głodu i wycieńczenia. Do najczęściej wymienianych należą jednak gorączka reumatyczna, zapalenie nerek oraz włośnica.

Zwolennikiem dwóch pierwszych jest specjalista chorób zakaźnych i patofizjolog z amerykańskiego Uniwersytetu Maryland w Baltimore, prof. Phillip A. Mackowiak, który badał przyczyny śmierci wielu sławnych ludzi, m.in. Aleksandra Wielkiego, Beethovena i Joanny d'Arc.

Według Mackowiaka, o gorączce reumatycznej u Mozarta mogłyby świadczyć m.in. objawy zapalenia stawów, wysypka oraz zaburzenia ruchu, natomiast o tzw. ostrym kłębuszkowym zapaleniu nerek - obrzęk całego ciała kompozytora (na skutek uszkodzenia filtrujących krew kłębuszków nerkowych).

Inny specjalista chorób zakaźnych, dr Jan V. Hirschmann z Seattle w USA, podejrzewa raczej u Mozarta włośnicę, której człowiek nabawia się wskutek spożycia niedogotowanego lub niedosmażonego mięsa chorej świni. Znajdujące się w mięsie wieprzowym larwy włośnia spiralnego uwalniają się z osłonek pod wpływem soków trawiennych w żołądku człowieka, by następnie dojrzewać i rozmnażać się w jelitach. W efekcie występuje u człowieka wysoka gorączka, plamy na skórze, bóle mięśni i żeber oraz opuchlizna. Hirschmann zwrócił uwagę, że na ok. 40 dni przed śmiercią Mozart jadł wieprzowe kotlety.

Mozart był słabego zdrowia. W różnych okresach swojego życia cierpiał m.in. na rumień guzowaty, gorączkę reumatyczną, przewlekłe zapalenie krtani, dur brzuszny, ospę, zapalenie wątroby, zatrucia pokarmowe, bóle głowy i zębów. Choroba, która w 15 dni doprowadziła go do śmierci, objawiała się gorączką, bólem głowy, obfitymi potami, postępującym obrzękiem całego ciała, wymiotami i biegunką.