250 euro miesięcznie dla więźniów politycznych
Obywatele byłej NRD, którzy z powodów politycznych spędzili w komunistycznych więzieniach co najmniej pół roku, otrzymają od państwa dożywotnią rentę w wysokości 250 euro miesięcznie. Niemiecki parlament Bundestag rozpoczął prace nad ustawą o odszkodowaniach za represje polityczne.
Rządowy projekt ustawy przewiduje, że rentę otrzymają tylko te osoby, które są w trudnych warunkach materialnych i wymagają pomocy ze strony państwa. Ich miesięczne dochody nie mogą być wyższe niż 1000 euro w przypadku osób samotnych i 1300 euro w przypadku współmałżonków. Resorty finansów i sprawiedliwości oceniają liczbę osób uprawnionych do świadczeń na 16 tysięcy.
Stowarzyszenia reprezentujące ofiary komunistycznej dyktatury domagają się podwyższenia renty. Ich zdaniem wsparcie finansowe powinni dostać wszyscy byli więźniowie, a nie tylko osoby o niskich dochodach. Stowarzyszenie Ofiar Stalinizmu wyliczyło, że świadczenia otrzyma tylko około 10 procent ze 130 tysięcy więzionych w NRD.
Wyższych odszkodowań domagali się podczas parlamentarnej debaty deputowani postkomunistycznej Lewicy. Skłoniło to do ostrej riposty posła Zielonych Wolfganga Wielanda. "Trzeba było przeznaczyć na odszkodowania dla ofiar część funduszy komunistycznej SED (rządząca w NRD partia komunistyczna - PAP), zamiast wyprowadzać po utracie władzy te środki z kraju i ukrywać je na zagranicznych kontach" - powiedział parlamentarzysta.
Dyrektor muzeum znajdującego się na terenie byłego więzienia Stasi w Berlinie Hubertus Knabe powiedział, że władze niemieckie postąpiły "w podły sposób" z ofiarami. Renta w tej wysokości "jest postępem, ale nie wystarczy" - uważa Knabe. Osoba, która przesiedziała 20 lat w więzieniu w Bautzen (Budziszyn - najcięższe więzienie dla skazanych za przestępstwa polityczne - PAP), dostaje niższą rentę niż ktoś, kto był tam przez 10 lat strażnikiem - dodał. Knabe podkreślił, że emerytury dla byłych pracowników Stasi kosztują niemiecki budżet 212 mln euro rocznie. Na wypłaty dla ofiar dyktatury państwo przeznacza natomiast tylko 13 mln euro.
Obecna ustawa będzie trzecim aktem prawnym dotyczącym ofiar systemu komunistycznego. W latach 90. wschodnioniemieckim poszkodowanym przyznano jednorazowe odszkodowanie w wysokości 600 marek (300 euro) za każdy miesiąc spędzony w więzieniu. Uregulowano także tryb prawnej rehabilitacji ofiar.
Jacek Lepiarz