21 stycznia - kalendarium historyczne

21 stycznia 1793 - Egzekucja króla Ludwika XVI

Stracono na gilotynie Ludwika XVI, króla Francji od 1774 roku. Z powodu fatalnego stanu finansów państwa zwołał przedstawicielstwo narodu - Stany Generalne, dla ustanowienia nadzwyczajnych podatków. Stany przekształciły się w Zgromadzenie Narodowe, które rozpoczęło prace nad konstytucją. Sprzeciw króla i próba rozpędzenia Zgromadzenia siłą doprowadziły do wybuchu rewolucji. Ludwika XVI urodził się 23 sierpnia 1754 roku.

21 stycznia 1874 - Urodził się Wincenty Witos

W Wierzchosławicach koło Tarnowa urodził się Wincenty Witos, przywódca ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP. Po 1926 r. czołowy przedstawiciel opozycji antysanacyjnej, jeden z przywódców Centrolewu, więzień brzeski.

Wincenty Witos urodził się 21 stycznia 1874 r. we wsi Wierzchosławice w pow. tarnowskim, w biednej rodzinie chłopskiej, posiadającej dwumorgowe gospodarstwo.

W wieku 10 lat rozpoczął naukę w dwuletniej szkole wiejskiej. Pracując jako drwal pomagał w utrzymaniu rodziny.

W 1895 r. związał się ze Stronnictwem Ludowym w Galicji. W latach 1895-1897 odbywał służbę wojskową w armii austriackiej.

Od 1903 r. był członkiem Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1908 r. został posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego we Lwowie. W tym samym roku wybrano go na wójta Wierzchosławic - pełnił tę funkcję do 1931 r.

W 1911 r. został posłem do Rady Państwa (parlamentu) w Wiedniu. Dwa lata później ponownie wybrano go do Sejmu Krajowego. Po rozłamie w PSL i powołaniu PSL "Piast" w 1914 r. został jego wiceprezesem. Funkcję tę pełnił do 1918 r.

Po wybuchu I wojny światowej wszedł w skład Naczelnego Komitetu Narodowego. Jako wiceprezes NKN wspierał początkowo organizację Legionów Polskich, widząc w monarchii habsburskiej sprzymierzeńca dla sprawy polskiej. Jednak od 1915 r. wraz z PSL "Piast" coraz bardziej skłaniał się do powiązania sprawy polskiej z zachodnimi mocarstwami i współpracy w tej kwestii z Narodową Demokracją.

W 1916 r. został prezesem Klubu Poselskiego PSL "Piast". W następnym roku wstąpił do Ligi Narodowej, pozostając jej członkiem do 1918 r.

Jesienią tego samego roku stanął na czele powstałej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która przejęła władzę na obszarze zachodniej Małopolski. Od 1919 r. był posłem do Sejmu Ustawodawczego, w którym pełnił funkcję prezesa Klubu Parlamentarnego PSL "Piast".

W 1920 r., w krytycznym momencie wojny polsko-bolszewickiej, Witos został szefem Rządu Obrony Narodowej; premierem był do 1921 r. Dwa lata później, po zawarciu porozumienia pomiędzy PSL "Piast" i Chrześcijańską Demokracją oraz Związkiem Ludowo-Narodowym, po raz drugi stanął na czele rządu (pod koniec 1923 r., w sytuacji kryzysu gospodarczego i politycznego, wraz z rządem podał się do dymisji). Po raz trzeci premierem został w 1926 r., cztery dni przed zamachem majowym przeprowadzonym przez marszałka Józefa Piłsudskiego. W konsekwencji przewrotu gabinet Witosa ustąpił.

W 1928 r. Witos po raz kolejny wybrany został posłem do sejmu. Tym razem jednak odmówił pełnienia funkcji prezesa Klubu Poselskiego PSL "Piast". W 1930 r. wziął udział w Kongresie Centrolewu w Krakowie, w czasie którego zdecydowanie wystąpił przeciwko rządom sanacji.

W odpowiedzi, jeszcze w 1930 r. Witos został aresztowany, a następnie przewieziony do więzienia wojskowego w Brześciu. Wyszedł na wolność po ponad dwóch miesiącach po wpłaceniu kaucji.

W 1931 r. został przewodniczącym Rady Naczelnej Stronnictwa Ludowego. W tym samym roku zasiadł na ławie oskarżonych w procesie toczącym się przed Sądem Okręgowym w Warszawie, oskarżony razem z innymi działaczami opozycji o planowanie zamachu stanu. Występując przed sądem mówił: "Wysoki Sądzie, ja byłem prezesem tego rządu, który został przez zamach majowy obalony. Nie ja więc knułem zamachy, nie ja robiłem spiski, ale ja wraz z rządem stałem się ofiarą spisku i zamachu. (...) Wierzyłem zawsze i wierzę, że w Polsce jest sprawiedliwość i prawo, ale nie tylko prawo, ale równe prawo dla wszystkich".

W 1932 r. Witos został skazany na dwa i pół roku więzienia (wyrok obniżono następnie do półtora roku). Po odbyciu kary wyjechał do Czechosłowacji, decydując się na emigrację polityczną.

W 1935 r. został wybrany przez Kongres prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego Stronnictwa Ludowego. Rok później wspólnie z gen. Władysławem Sikorskim i gen. Józefem Hallerem W

21 stycznia 1924 - Śmierć Włodzimierza Lenina

Zmarł Włodzimierz Lenin, właściwe nazwisko Władimir Iljicz Uljanow, rosyjski polityk, teoretyk i ideolog komunizmu. Był założycielem partii bolszewickiej. W 1917 roku kierował powstaniem zbrojnym w Rosji, które zapoczątkowało Rewolucję Październikową. Był współtwórcą Związku Radzieckiego.

21 stycznia 1953 - Proces polskich księży oskarżonych o szpiegostwo

Rozpoczął się proces siedmiu księży i cywilnych współpracowników krakowskiej kurii metropolitalnej, oskarżonych o szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych oraz o przynależność do "faszystowskiej organizacji NOW". Zapadły trzy wyroki śmierci (których nie wykonano) i kary więzienia. Proces trwał do 27 stycznia. Sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością kurii.

Wybrane dla Ciebie

Reżim Łukaszenki rozpracował opozycyjny projekt. Pierwsze zatrzymania
Reżim Łukaszenki rozpracował opozycyjny projekt. Pierwsze zatrzymania
Która najlepsza na pierwszą damę? Polacy wyrazili się jasno
Która najlepsza na pierwszą damę? Polacy wyrazili się jasno
"Będziemy pierwsi". Ważny dzień w kampanii Trzaskowskiego
"Będziemy pierwsi". Ważny dzień w kampanii Trzaskowskiego
Polak okrzyknięty bohaterem w Niemczech. "Czapki z głów, Maciek"
Polak okrzyknięty bohaterem w Niemczech. "Czapki z głów, Maciek"
USA wznowiły sprzedaż broni do Izraela. Umowa na miliardy dolarów
USA wznowiły sprzedaż broni do Izraela. Umowa na miliardy dolarów
Wydał nakaz aresztowania Netanjahu. Jest pierwszy na liście Trumpa
Wydał nakaz aresztowania Netanjahu. Jest pierwszy na liście Trumpa
Działo się w nocy. Tysiące turystów uwięzionych na wyspie
Działo się w nocy. Tysiące turystów uwięzionych na wyspie
Dramatyczny wzrost przemocy wobec dzieci na Haiti. ONZ alarmuje
Dramatyczny wzrost przemocy wobec dzieci na Haiti. ONZ alarmuje
Aneksja Kanady przez USA? Niepokojące słowa Trudeau
Aneksja Kanady przez USA? Niepokojące słowa Trudeau
Antysemickie wpisy Kanye Westa. "Ukradł mój nazistowski styl"
Antysemickie wpisy Kanye Westa. "Ukradł mój nazistowski styl"
Odwrócili się od Putina. Najgorsza sytuacja od 15 lat
Odwrócili się od Putina. Najgorsza sytuacja od 15 lat
Tych migrantów chce w USA. Trump podpisał dokument ws. Afrykanerów
Tych migrantów chce w USA. Trump podpisał dokument ws. Afrykanerów