101. rocznica urodzin Jana Karskiego

Dla upamiętnienia 101. rocznicy urodzin emisariusza zaplanowano w czwartek grę miejską dla młodzieży "Mission Karski", a w piątek specjalną akcję internetową na portalach społecznościowych.

- Akcja jest prosta. Prosimy, żeby tego dnia wpisać w status na Facebooku, Twitterze czy Instagramie wpis: #101karski. Mile widziane będą zdjęcia, które będzie można oznaczyć tym tagiem. Czym więcej osób tak zrobi, tym więcej dowie się o Janie Karskim - powiedziała Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu.

Pod koniec dnia na facebookowym profilu Centrum Dialogu pojawi się link do strony, która zbierze wszystkie wpisy i zdjęcia z takim opisem.

W piątek od godz. 9 rano aż do północy będzie można w Centrum zwiedzać wystawę "Karski. Nie dać światu zapomnieć". Dla pierwszych 50 osób, które pojawią się po godz. 17 będzie czekać prezent, kolejne osoby także otrzymają niespodziankę.

Przygotowana rok temu z okazji stulecia urodzin Jana Karskiego wystawa Narodowego Centrum Kultury "Karski. Nie dać światu zapomnieć" to próba przybliżenia szerokiej publiczności postaci legendarnego emisariusza, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów.

Opowieść o życiu Karskiego jest podzielona na dziewięć rozdziałów poświęconych najważniejszym momentom jego biografii: "Współzamieszkiwanie" "Wojna", "Wobec Żydów", "W warszawskim getcie", "Obóz w Izbicy", "Raport", "Lata milczenia", "Misja trwa" i "Klęska?". W każdym z nich historia osobista zostaje ukazana na szerszym tle, pozwalając uzmysłowić sobie kontekst podejmowanych przez bohatera wyborów, decyzji i działań.

Materiał wizualny - archiwalne filmy i fotografie ukazujące tło epoki, zdjęcia rodzinne, kopie dokumentów - zostają zderzone z fragmentami wywiadów filmowych przeprowadzonych z Janem Karskim w ciągu ostatnich 20 lat jego życia. Istotnym elementem wystawy jest jej architektura. Na jej potrzeby stworzony został labirynt pomieszczeń o nieregularnych planach, raz rozświetlanych, innym razem pogrążonych w mroku co ma budować odpowiednią oprawę kolejnych momentów z życia Karskiego.

Wystawa opiera się na materiale wizualnym pochodzącym z licznych archiwów polskich i zagranicznych m.in. z Hoover Institution Library and Arichves w Stanford, YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku, USC Shoah Foundation w Los Angeles, Steven Spielberg Film ans Video Archive w Waszyngtonie, Muzeum Miasta Łodzi, Międzynarodowego Instytutu Dialogu i Tolerancji im. Karskiego w Rudzie Śląskiej oraz IPN.

Prof. Jan Karski (właściwie Kozielewski) urodził się w 1914 r. w Łodzi w katolickiej rodzinie. Po studiach prawniczych podjął pracę w dyplomacji. Po wybuchu wojny trafił do niewoli, jednak udało mu się zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Zasłynął jako polityczny emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów.

Polski kurier wielokrotnie osobiście apelował o ratunek dla Żydów, m.in. w lipcu 1943 roku został przyjęty przez ówczesnego prezydenta USA Franklina Roosevelta. Jednak jego dramatyczne apele nie przyniosły rezultatów - większość nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Po wojnie Karski uzyskał obywatelstwo amerykańskie i od 1952 r. był profesorem Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie.

W 1982 roku został odznaczony izraelskim tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a w 1994 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Izraela. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla.

Tuż przed śmiercią Jan Karski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. Zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie. Za swoją działalność został uhonorowany polskim Orderem Orła Białego, a w maju 2012 r. prezydent USA Barack Obama odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności. 2014 rok został ogłoszony przez Sejm Rokiem Jana Karskiego.

Zobacz także: 100. rocznica urodzin Jana Karskiego