Życie za życie - jak Polacy ratowali Żydów

Jeszcze w tym roku Instytut Pamięci Narodowej planuje wysłać do szkół w całym kraju 12 tys. tek edukacyjnych. Znajdą się w nich materiały dla nauczycieli - scenariusze lekcji, ćwiczenia i bibliografia związana z tematem oraz materiały dla uczniów - eseje, słownik pojęć, biogramy, tablice synchronistyczne i wybór tekstów.

Do tek dołączone zostały również karty przedstawiające m.in. lokalizację gmin żydowskich w przedwojennej Polsce, miejsca pomocy udzielanej Żydom przez Polaków, akty prawne wydawane przez hitlerowców przeciw Żydom, a także zdjęcia Polaków udzielających pomocy oraz miejsc ukrywania Żydów.

- Poprzez te teki edukacyjne chcemy przybliżyć młodym ludziom, głównie ze szkół ponadpodstawowych oraz starszych klas podstawówek, sylwetki Polaków ratujących Żydów podczas II wojny, z narażeniem życia nie tylko swojego, ale także swoich bliskich, bowiem za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Data dzisiejszego spotkania jest także związana z 66. rocznicą zamordowania przez Niemców rodziny Kowalskich z Ciepielowa, za pomoc udzielaną Żydom - mówił podczas konferencji dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN Jan Żaryn.

W czasie spotkania zaprezentowano także fragment filmu o rodzinie Kowalskich, w reż. Arkadiusza Gołębiewskiego i Macieja Pawlickiego. Premiera filmu jest planowana na przyszły rok.

Dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN szacuje, że przeciętnie w uratowanie jednej osoby lub rodziny żydowskiej mogło być zaangażowanych od kilku do kilkudziesięciu Polaków wraz z rodzinami. Według ocen historyków, na terenie okupowanej przez Niemców Polski ocalało od 30 do 120 tys. Żydów; w samej Warszawie z getta uciekło kilka tysięcy osób, a liczba ukrywających się po stronie aryjskiej sięgała 25 tys. Jak podkreślają autorzy pakietu "nie byłoby to możliwe bez świadczonej w różnej formie pomocy Polaków".

Dyrektor Narodowego Centrum Kultury (NCK) Krzysztof Dudek przypomniał, że teki edukacyjne wpisują się w kampanię społeczno- edukacyjną "Życie za życie", zainaugurowaną przez IPN i NCK we wrześniu. - Teki są kolejną odsłoną kampanii, która ma na celu uświadomienie społeczeństwu prawdy o warunkach okupacji niemieckiej, o Polakach ratujących Żydów oraz Polaków pochodzenia żydowskiego - podkreślił Dudek.

Projekt "Życie za życie" jest realizowany poprzez billboardy, plakaty, filmy dokumentalne oraz spoty telewizyjne poświęcone osobom, które zginęły niosąc pomoc ludności żydowskiej, a także stronę internetową www.zyciezazycie.pl, dzięki której można zapoznać się z historiami Polaków ratujących Żydów lub zamieścić własną historię na ten temat.

Wedle ogłaszanych co roku danych Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem do stycznia 2008 roku tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zostało uhonorowanych 22 tys. 216 osób, z których ponad 6 tys. to Polacy.

Historycy oceniają, że za pomoc udzielaną Żydom Niemcy zamordowali ponad tysiąc Polaków. W pakiecie edukacyjnym zostały pokazane losy niektórych spośród nich - rodzin Ulmów z Markowej, Baranków z Siedliska koło Miechowa czy Kowalskich z Ciepielowa.

Kolejna odsłona kampanii "Życie za życie" jest planowana na marzec przyszłego roku.