Zobaczyć świeczkę na Księżycu
Polscy naukowcy współpracują przy tworzeniu teleskopu z największym na świecie zwierciadłem. Ogromny teleskop umożliwi poszukiwanie planet, na których być może istnieje życie.
18.11.2005 08:00
Teleskop SALT (Southern African Large Telescope) stoi w RPA, 400 km na północny wschód od Kapsztadu na płaskowyżu Karoo. Są tam bardzo dobre warunki pogodowe do prowadzenia obserwacji astronomicznych. Jest sucho i nawet do 250 bezchmurnych nocy w roku.
Wielki jak boisko
Najważniejszą częścią teleskopu jest lustro, które ma skupić jak najwięcej światła. Jego średnica wynosi 10,5 metra i pod względem powierzchni jest największa na świecie – jest równa 2/3 wielkości boiska do siatkówki. Dzięki temu można by zobaczyć świeczkę zapaloną na Księżycu.
Oficjalna inauguracja pracy teleskopu miała miejsce 10 listopada. Choć w tej chwili urządzenie przechodzi ostatnią fazę testów, to już można dzięki niemu prowadzić naukowe obserwacje. Zbudowało go sześć państw – RPA, Niemcy, Nowa Zelandia, Polska, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. Polacy mają 10-proc. udział finansowy w przedsięwzięciu i dlatego będziemy mogli wykorzystać 10 procent rocznego czasu obserwacyjnego, czyli do 36 nocy w roku.
Szukamy drugiej Ziemi
– Teleskop na pewno umożliwi poszukiwanie planet poza Układem Słonecznym – mówi Paweł Pietrukowicz z Centrum Astronomicznego PAN. – Mamy nadzieję, że uda nam się złowić sporo takich planet. Wiedza o tym, jak zbudowane są inne układy planetarne, pozwoli sprawdzić, czy planety często występują we wszechświecie, zatem może powiedzieć, czy nasz układ jest jakiś wyjątkowy. Jesteśmy przecież bardzo ciekawi, jak wiele jest planet podobnych do Ziemi, bo wydaje się, że na tego typu planetach rozwój życia jest łatwiejszy – dodaje.
W tej chwili znanych jest około 150 planet poza Układem Słonecznym, ale większość z nich przypomina wielkością Jowisza i obiega swoje macierzyste gwiazdy w okresie zaledwie kilku dni. W związku z tym panuje na nich bardzo wysoka temperatura, a istnienie życia jest praktycznie wykluczone. Teleskop umożliwi też uzyskiwanie widm planetoid, gwiazd, galaktyk i innych obiektów widocznych głównie na południowej półkuli nieba, gdzie jest więcej ciekawych obiektów niż na niebie północnym.
Laserowa korekcja • Budynek, w którym znajduje się teleskop, ma kształt cylindra zwieńczonego kopułą o średnicy 25 m, a jego wysokość to 60 m. • Teleskop ma pewne ograniczenia w ruchu. Jest nachylony pod stałym kątem 53 stopni do horyzontu i może się obracać tylko wokół osi pionowej. • Koszt budowy teleskopu to 30 mln dolarów.
Joanna Piszcz
