Znaleziono gen leworęczności

Leworęczność lub praworęczność odzwierciedla dominację jednej z dwóch półkul ludzkiego mózgu - prawej lub lewej. Ta naturalna asymetria mózgu jest uważana za podstawę zdolności poznawczych, zachowań i emocji człowieka.

Już w 1861 r. francuski lekarz Paul Broca wykazał, że każda z półkul mózgu pełni odmienne zadania. Prawa półkula odgrywa np. istotną rolę w percepcji przestrzennej, rozpoznawaniu wzorów, prawidłowości kształtów. Wpływa na pamięć, wyobraźnię, wrażliwość na piękno i ma związek z występowaniem wielu zdolności twórczych. Lewa półkula natomiast odpowiada za zdolności w zakresie mowy i języka, logikę, zdolności matematyczne, techniczne i naukowe.

Podczas gdy u osób praworęcznych dominuje lewa półkula mózgu, u leworęcznych lepiej rozwinięta jest półkula prawa. Objawia się to nie tylko preferencyjnym używaniem lewej ręki, ale też całej lewej strony ciała (w tym ucha, nogi i stopy, czy oka). U ok. 15% osób leworęcznych prawa półkula kontroluje nawet mowę i zdolności językowe, choć normalnie czynności te znajdują się pod kontrolą półkuli lewej i to zarówno u osób praworęcznych, jak i leworęcznych.

Dotychczas naukowcom nie udało się dobrze poznać biologicznego i rozwojowego podłoża asymetrii ludzkiego mózgu. Badania wskazują jednak, że jest ona uwarunkowana genetycznie i że mogą na nią wpływać również czynniki działające na wczesnych etapach życia zarodkowego, np. hormony.

Teraz naukowcy z Uniwersytetu w Oksfordzie prowadząc badania wśród par dyslektycznego rodzeństwa po raz pierwszy zidentyfikowali gen odpowiadający za dominację lewej półkuli mózgu u danej osoby, a przez to wpływający na jej predyspozycje do leworęczności. Nosi on skrótową nazwę LRRTM1 i koduje białko zaliczane do tzw. przezbłonowych receptorów bogatych w leucynę.

Okazało się, że aktywna kopia genu jest dziedziczona po ojcu oraz że białko zapisane w LRRTM1 jest produkowane w czasie rozwoju specyficznych struktur przodomózgowia i może wpływać na różnicowanie się neuronów oraz ich połączeń.

Co więcej, badania prowadzone wśród członków 1002 rodzin dotkniętych schizofrenią wykazały, że dziedziczony po ojcu LRRTM1 ma również związek z predyspozycjami do tej poważnej choroby.

Według autorów pracy, jest pierwszy zidentyfikowany gen, który wpływa na różnice w asymetrii półkul mózgu u ludzi i na predyspozycje do leworęczności. Zdaniem badaczy, gen ten mógł odegrać ważną rolę w ewolucji zachowań i zdolności poznawczych człowieka. Mamy nadzieję, że nasze odkrycie pomoże zrozumieć w jaki sposób rozwija się asymetria mózgu- komentuje prowadzący badania dr Clyde Francks. Jak przypomina badacz, asymetria jest podstawową cechą mózgu, a jej zachwianie obserwuje się w przypadku wielu chorób psychicznych, np. u chorych na schizofrenię.

Dr Francks uspokaja jednak, że osoby leworęczne nie powinny się tym zamartwiać. Istnieje wiele innych czynników zwiększających ryzyko rozwoju schizofrenii, a przeważająca większość leworęcznych nigdy na nią nie zachoruje - podkreśla naukowiec.

W przyszłości autorzy pracy planują dokładnie prześledzić wpływ genu LRRTM1 na proces rozwoju mózgu.

Jak wskazują statystyki, osoby leworęczne stanowią około 10% ogólnej populacji. Poza preferencjami w używaniu danej ręki, między osobami lewo- i praworęcznymi występują inne znaczące różnice dotyczące m.in. zdolności poznawczych czy podatności na choroby.

Rok temu naukowcy z Australii zaobserwowali, że leworęczni szybciej myślą w czasie gry na komputerze czy zajęć sportowych. Francuskie badania wskazują z kolei, że leworęczność daje przewagę w walce wręcz. Osoby preferujące lewą ręką mogą być jednak bardziej, niż praworęczne, podatne na niektóre schorzenia, np. padaczka, problemy z układem odporności, stany zapalne jelit czy raka piersi.