Zjazd Polek-żołnierzy II wojny światowej
Do toruńskiego Dworu Artusa zjechały kobiety-żołnierze, które walczyły na frontach II wojny światowej. Głównym punktem spotkania jest sesja naukowa pt. "Wojenna służba Polek". Cały zlot jest częścią obchodów 15-lecia istnienia Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, stworzonej przez słynną kobietę-komandosa, prof. Elżbietę Zawacką.
W czasie sesji władze miasta ogłosiły, że przekażą fundacji budynek na nową siedzibę. Przez piętnaście lat zdołaliśmy zebrać 3760 teczek osobowych kobiet walczących w polskich siłach zbrojnych i w podziemiu podczas II wojny - powiedziała Dorota Wakarecy-Zawacka, prezes fundacji. Fundacja i zbiory istnieją tylko dzięki prowadzonej od końca lat 60. tytanicznej pracy prof. Elżbiety Zawackiej, jednej z polskich komandosów-"cichociemnych" - wyjaśniła prezes.
Zasadniczy zrąb zbiorów fundacji - materiały dokumentujące wojenną służbę wszystkich Polek - gromadzony jest od 1996 r. przez dział fundacji, tzw. "Memoriał Generał Marii Witek". Decyzją władz miasta zbiory znajdą wreszcie godne miejsce, umożliwiające ich wyeksponowanie.
Zgodziliśmy się z tym, że obecna siedziba fundacji jest zbyt skromna i przekażemy jej duży budynek po jednym z wydziałów urzędu, znajdujący się na toruńskiej Starówce - powiedział prezydent miasta Michał Zaleski. Zbiory fundacji są ważne do zachowania dla przyszłych pokoleń pamięci o tamtych strasznych czasach, a zwłaszcza o wojennej służbie kobiet - powiedział Zaleski.
W sesji naukowej poświęconej wojennym losom polskich kobiet walczących na frontach II wojny uczestniczą kombatantki, które przyjechały do Torunia z kraju i zagranicy. Sesji towarzyszy okolicznościowa wystawa.
Twórcą fundacji jest prof. Elżbieta Zawacka - od 1992 Honorowa Obywatelka Torunia. Była kurierką, w 1943 r. emisariuszem do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, wróciła do kraju jako "cichociemna". Brała udział w Powstaniu Warszawskim. Od dawna jest na emeryturze, pracuje jednak nadal naukowo. W 1995 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego.
Fundacja zbiera i opracowuje wszelkie materiały dokumentalne na temat AK, relacje naocznych świadków, pamiątki rzeczowe. Wydaje kilka serii wydawniczych, m.in. "Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945" oraz opracowania monograficzne z zakresu dziejów konspiracji na Pomorzu.
