Ziobro: instytucja świadka koronnego sprawdziła się

Oprócz otwarcia katalogu przestępstw, które będą mogły być objęte programem świadka koronnego, zmienia się również kontrowersyjny przepis pozwalający zachować świadkom koronnym swoje majątki, które pochodziły z działalności przestępczej. Szef resortu sprawiedliwości zaznaczył, że świadek koronny będzie musiał ujawniać stan majątkowy, zarówno swój, jak i innych członków grupy przestępczej. Zgodnie z ustaleniami ministerstwa okres próby dla świadka koronnego został wydłużony z jednego roku do 5 lat.

Zbigniew Ziobro dodał, że celem ministerstwa było zdążenie z wprowadzeniem instytucji świadka koronnego przed 1. września, czyli w momencie, kiedy minął okres epizodyczny funkcjonowania ustawy.

Minister sprawiedliwości przypomniał, że nadzór nad projektem ustawy został przygotowany pod nadzorem prokuratora krajowego Janusza Kaczmarka między innymi przy współpracy z przedstawicielami świata nauki.

Dzięki zastosowaniu instytucji świadka koronnego postawiono zarzuty ponad 3 tys. osobom, wykryto ponad 9 tys. przestępstw oraz zabezpieczono środki majątkowe o wartości 10 mln zł - podkreślił Zbigniew Ziobro.

Świadek koronny to "skruszony" przestępca, który może uniknąć kary w zamian za ujawnienie przestępstw, "wsypanie" wspólników i ujawnienie majątku pochodzącego z przestępstw. Naszym zadaniem i celem było nadanie tej instytucji trwałego charakteru - powiedział Ziobro.

Obecny na konferencji prokurator generalny Janusz Kaczmarek zwrócił uwagę na fakt, że dotychczasowe prawo dotyczące instytucji świadka koronnego było mało skuteczne, jeśli chodzi o odzyskiwanie majątku członków grup przestępczych uzyskanego w drodze przestępczej. Raptem (zabezpieczono) tylko 10 mln zł. By pozbawiać przestępców owoców płynących z popełnienia tych przestępstw, postanowiliśmy, że świadek koronny w swoim oświadczeniu ma mówić o swoim majątku, ale przede wszystkim - również o znanym mu majątku innych członków grup przestępczych. Aby można było poznać i zabezpieczyć w sposób efektywny ten majątek - tłumaczył Kaczmarek.

Zaznaczył on też, że nowe prawo wydłużyło z jednego roku do pięciu lat okres, w którym świadek koronny musi zachowywać się nienagannie i nie wchodzić ponownie na drogę przestępczą. Wydłużamy ten okres. Było wielokrotnie krytykowane, że rok czasu to za mało, by ocenić świadka koronnego - wyjaśniał.

Kiedy nie było takiej ustawy rozbijanie najgroźniejszych gangów było bardzo trudne. Dopiero wejście takich instytucji jak np. prowokacja, przesyłka niejawnie nadzorowana, dzięki którym policjanci aktywnie wchodzili w życie gangu, doprowadziło do intensywnego ich rozbijania. Ale przełomem była ustawa o świadku koronnym - powiedział dyrektor biura komunikacji społecznej Komendy Głównej Policji Paweł Biedziak.

Przypomnijmy sobie połowę lat 90. Najsławniejsi gangsterzy spotykali się ze sobą w znanych restauracjach. Prasa o nich pisała. Czasem ukazywały się z nimi wywiady. Życie w Polsce wyglądało jak w Chicago pod koniec lat 20. i na początku lat 30. Dzisiaj wszyscy ci liderzy siedzą w więzieniach. Ich adwokaci odwoływali się, ale kolejne sądy potwierdzały, że zastosowanie instytucji świadka koronnego przez policję, prokuraturę było prawidłowe - dodał. Podkreślił, że jest to duży sukces tej ustawy, który spowodował, że życie w wielkich polskich miastach jest bardziej bezpieczne. Przypomniał, że w połowie lat 90. często dochodziło do krwawych rozgrywek grup przestępczych.

Nowelizacja rozszerza katalog popełnionych przestępstw, w których można wykorzystać instytucję świadka koronnego także o korupcję - m.in. w sporcie i w instytucjach gospodarczych. Umożliwia też ustanowienie jako świadka koronnego osobę, która zakładała grupę przestępczą - co dotychczas nie było możliwe (nadal nie może być takim świadkiem szef gangu, uczestnik zabójstwa lub ktoś, kto nakłaniał inną osobę do przestępstwa).

Zgodnie z nowym prawem, o ustanowieniu świadka koronnego decyduje prokurator krajowy - dotychczas czynił to sąd rozpatrujący daną sprawę, na wniosek prokuratury, która zawieszała wtedy postępowanie wobec danej osoby (umarzane po uprawomocnieniu się wyroku).

Status "świadka" traci się w razie udowodnienia kłamstwa w zeznaniach, zatajenia majątku lub popełnienia nowego przestępstwa.

Najsłynniejszym świadkiem koronnym jest "skruszony" gangster z gangu pruszkowskiego Jarosław S., pseud. Masa, którego zeznania umożliwiły osądzenie hersztów grupy. Miał on zgodzić się na współpracę z organami ścigania, obawiając się o życie w związku z walką o władzę w gangu.

Obrońcy szefów Pruszkowa bezskutecznie domagali się od sądów cofnięcia "Masie" statusu świadka koronnego, gdyż - według nich - współzakładał on ten osławiony gang, a zatem nie należy mu się ten status.

Świadek koronny - jeżeli istnieje taka potrzeba - może przejść operację plastyczną, dostać nowe dokumenty, a nawet zostać ukryty za granicą.