"Żelazna dama" Margaret Thatcher kończy 80 lat

Biuro lady Thatcher potwierdziło, że na przyjęcie zaproszono też byłego przywódcę Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa, który jednak nie może przybyć do Londynu w czwartek. Lady Thatcher spotka się z nim jednak w przyszłym tygodniu - poinformowała współpracowniczka byłej premier.

Dodała, że jubilatka jest w dobrej formie - w środę od rana uczestniczyła w posiedzeniu wyższej izby parlamentu brytyjskiego - Izby Lordów, w której zasiada. W 2002 roku Thatcher ograniczyła udział w życiu publicznym, po tym jak doznała kilku lekkich udarów.

Przyjęcie odbędzie się w luksusowym hotelu Mandarin Oriental w dzielnicy Knightsbridge.

Margaret Thatcher stała na czele konserwatywnego rządu przez 11 lat, w latach 1979-1990 i była najdłużej urzędującym premierem brytyjskim XX wieku. Wywarła głęboki i trwały wpływ na brytyjską politykę - ocenił politolog Win Grant z Uniwersytetu Warwick.

Podkreślił, że po dojściu do władzy w 1979 roku Thatcher zmieniła naturę tzw. powojennego konsensu w Wielkiej Brytanii, który opierał się na stosunkach rządów ze związkami zawodowymi.

Związki zawodowe miały ogromy wpływ na rządzenie i podejmowanie decyzji, niezależnie, czy przy władzy byli konserwatyści czy laburzyści. "Po 1979 roku, w wyniku różnorodnych działań rządu, np. kroków ustawodawczych czy prywatyzacji państwowych gałęzi przemysłu, związki zawodowe zostały poważnie osłabione i ich zdolność wywierania wpływu na władzę znacząco się zmniejszyła, co trwa do dziś" - podkreślił Grant.

Według niego, laburzystowski premier Tony Blair przejął wiele z polityki Thatcher. Pewne rzeczy zmienił, wyznaczył inne kierunki, ale na przykład w polityce w obszarze prywatyzacji, relacjach ze związkami zawodowymi, wszystkim, co dotyczy finansów, pozostaje przy tradycji, którą ustanowiła Thatcher - powiedział Grant.

Wielkimi inicjatywami jej rządów były: sprzedaż nieruchomości kwaterunkowych dotychczasowym użytkownikom i sprzedaż akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw w drodze powszechnej subskrypcji. Pani Thatcher przyczyniła się do wzrostu zamożności oraz rozbudziła inicjatywę gospodarczą wśród wielu Brytyjczyków. Za jej czasów duża część narodu skorzystała z akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw, a budżet publiczny przestał być obciążany wydatkami na nierentowne firmy.

Stała się jednak niepopularna z racji huśtawki gospodarczej koniunktury, którą charakteryzował cykl boomu zakończony niespodziewanym krachem, przegrzany rynek nieruchomości, ekspansja kredytu na cele konsumpcyjne, inflacja. W okresie jej rządów pogłębiły się nierówności społeczne i ograniczony został zasięg świadczeń socjalnych.

Na arenie międzynarodowej Thatcher dała się poznać w okresie wojny z Argentyną o Falklandy w 1982 roku. Jej najbliższym partnerem, z którym łączyły ją przyjacielskie stosunki, był Ronald Reagan. Oboje uważani są za polityków, którzy przypieczętowali upadek komunizmu, co doceniono w Polsce w 20. rocznicę powstania "Solidarności", przyznając obojgu honorowe obywatelstwa Gdańska.

Według Granta, gdyby sporządzić ranking brytyjskich premierów XX wieku, Thatcher na pewno byłaby w pierwszej czwórce razem z Winstonem Churchillem, Clementem Attlee i Davidem Lloyd George'em.

Thatcher ustąpiła dobrowolnie w 1990 roku. Za główne powody jej upadku uważano podziały w partii i w rządzie na tle integracji europejskiej.

W ubiegłym roku syn b. premier sir Mark John został uznany przez sąd w Kapsztadzie za winnego sfinansowania próby obalenia prezydenta Gwinei Równikowej. W ostatnich dniach media ujawniły, że Thatcher została poproszona przez amerykańską prokuraturę o informacje w sprawie jej spotkania w 2000 roku z oskarżonym o korupcję amerykańskim kongresmanem Tomem DeLayem.

Anna Widzyk