Zarządzanie wodą i ochrona przed suszami. Jak KPO wspiera walkę z kryzysami wodnymi?

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego

Woda potrzebna jest wszędzie – w domach, rolnictwie, przemyśle, elektrowniach. Prognozy wskazują, że w najbliższych dekadach jej zużycie będzie rosło. Tymczasem zasoby odnawialnej wody w Polsce nie są duże. Okazuje się, że mamy ich mniej na mieszkańca, niż w 23 innych krajach Unii Europejskiej.

Do tego klimat się zmienia. Kiedyś zimą było dużo śniegu, który na wiosnę powoli dostarczał wodę budzącej się do życia przyrodzie. Teraz zimowe opady spływają szybko do morza. Do tego odstępy między deszczami są coraz dłuższe. A jak spadnie, to od razu w dużej ilości. Do lat 90. XX wieku susze mieliśmy co pięć lat. A ostatnio już co rok.

Jeżeli nie zaczniemy lepiej gospodarować wodą, to grozi nam jej niedobór.

Są dwa główne sposoby na kryzys niedoboru wody – retencja i efektywność. Retencja to zatrzymanie opadów, aby wykorzystać je później. Efektywność to lepsze korzystanie z tego, co mamy. Potrzebne są duże pieniądze, żeby Polska w krótkim czasie poprawiła się w obu obszarach. Część z nich zapewnia Krajowy Plan Odbudowy (KPO).

Pieniądze na wodę w KPO dotyczą miast i wsi. Wielu osobom poprawią dostęp do wody i kanalizacji (27,5 tys. nowych przyłączy wodociągowych). W miastach wprowadzą bardziej efektywne systemy zarządzania wodą. A sporym obszarom w Polsce zapewnią lepszą retencję (ponad 850 tys. ha).  

Dzięki KPO samorządy zainwestują w gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich. Dzięki temu wzrośnie jakość życia mieszkańców. Tereny wiejskie będą też bardziej atrakcyjne dla inwestorów.  

Inwestycje obejmą systemy zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania ścieków na obszarach wiejskich, wraz z systemami teleinformatycznymi do zarządzania nimi. Można będzie też zamontować lub wymienić stare wodomierze na takie, które pozwolą na zdalne odczyty.

Nabór ma być ogłoszony jeszcze w 2024 r. Informacje będą dostępne na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW).

W temacie zarządzania wodą na obszarach wiejskich, KPO wspiera trzy obszary.

Obszar A to aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich. Ośrodki doradztwa rolniczego zorganizują szkolenia i warsztaty. Pomogą wypracować plany działań, które mają poprawić gospodarkę wodną na terenach rolnych lub leśnych.

Obszar B to inwestycje samorządów w lepszą retencję – meliorację, małe zbiorniki wodne oraz ograniczanie odpływu wody. Dzięki temu woda na dłużej pozostanie dostępna dla rolników i przyrody.

Obszar C to mapa melioracji, czyli inwentaryzacja tego rodzaju urządzeń. Mapa pomoże lepiej zarządzać wodą. Np. zdecydować, w których miejscach potrzebne są kolejne inwestycje.

Pieniędzmi dysponuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nabór ma być ogłoszony jeszcze w 2024 r.

Miasta też mogą liczyć na finansowanie z KPO. To pożyczki na zieloną transformację. Można z nich sfinansować m.in. systemy gospodarowania wodami w mieście oraz kanalizację (np. lepsze odprowadzanie wody podczas ulew).

Finansowane są inwestycje o wartości ponad 2 mln zł. Pożyczkę należy spłacić w ciągu 20 lat. Możliwe jest oprocentowanie w wysokości 0% a nawet umorzenie części pożyczki. Wnioski przyjmuje Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Szczegóły na stronie BGK.

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego