Zaprezentowano książkę polskiego karnisty Rafała Lemkina
Prof. Rafał Lemkin, twórca pojęcia ludobójstwa, wyprzedził sobie współczesnych, zajmując się problemem totalitaryzmów i terroryzmu - tak o polskim prawniku mówił prof. Adam Rotfeld z okazji wydania w Polsce książki Lemkina "Rządy państw Osi w okupowanej Europie".
Książkę - wydaną po raz pierwszy w języku polskim - zaprezentowano we wtorek w Warszawie.
Z tej okazji o działaniach i twórczości Lemkina rozmawiali b. minister spraw zagranicznych Adam Daniel Rotfeld, doradca prezydenta Roman Kuźniar i kanadyjski prawnik, b. pierwszy przewodniczący Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka Philippe Kirch; laureat przyznawanej przez MSZ międzynarodowej nagrody im. Lemkina. Podkreślali wagę dokonań Lemkina, który jest autorem projektu Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, podpisanej 9 grudnia 1948 r. Zaznaczyli, że Lemkin był prekursorem tej dziedziny prawa międzynarodowego.
- Lemkin wyprzedzał swój czas; zarówno wtedy, gdy zajmował się zagadnieniami totalitaryzmów, jak i gdy podjął tematykę terroryzmu międzynarodowego, którym to zagrożeniem nikt się wtedy nie zajmował; czas pokazał, jak okazało się to ważne - zauważył Rotfeld. Podkreślił, że rozległe zainteresowania prawnika i jego zdolność przewidywania zjawisk oraz zdarzeń, do których dopiero miało dojść, wskazują, że jest potrzeba przetłumaczenia na język polski jego innych prac.
- Od lat odczuwałem silny dyskomfort, że tej książki nie mamy po polsku i bardzo się cieszę, że choć ten brak nadrobiliśmy - mówił Kuźniar. Podkreślił, że Lemkin podjął temat "najczarniejszego i najbardziej ponurego zła, jakie się w ludziach obudziło i pchnęło ich do zbrodni najstraszniejszych". Ocenił, że gdyby nie jego prace, świat zachodni "trudniej byłoby przekonać, że do straszliwych czynów doszło i potrzeba na to odpowiednich kategorii prawnych".
Lemkin, rocznik 1900
Lemkin urodził się w 24 czerwca 1900 r. w Bezwodnem k. Wołkowyska. Skończył studia prawnicze na uniwersytecie we Lwowie. Ten wzięty adwokat i naukowiec szybko stał się sławny w prawniczym świecie. Publikując w latach 30. głośną pracę o "przestępstwach barbarzyńskich" na narodach, Lemkin zdobył szerokie uznanie wśród karnistów z całej Europy. Jego prace z zakresu prawa karnego i międzynarodowego stały się m.in. podstawą aktu oskarżenia przeciwko nazistom w Procesie Norymberskim. Siedmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla, Lemkin zmarł w 1959 r.
Międzynarodowa Nagroda im. Lemkina
Od 4 września 2013 r. przyznawana jest Międzynarodowa Nagroda im. Lemkina, ustanowiona przez ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego. Ma ona na celu przyczynianie się do pogłębiania wiedzy o zróżnicowanych korzeniach i konsekwencjach zbrodni ludobójstwa, a także do poprawy mechanizmów zapobiegania masowym zbrodniom, poprzez m.in. tworzenie, konsolidowanie i propagowanie instrumentów prawnomiędzynarodowych w tej dziedzinie. Podkreśla ona także kluczowe miejsce prawa międzynarodowego, zwłaszcza międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka, w polskiej polityce zagranicznej oraz upamiętnia postać wybitnego prawnika.
Książka "Rządy państw Osi w okupowanej Europie" została wydana dzięki partnerskiej współpracy Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW, fundacji Centrum im. prof. Bronisława Geremka, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i wydawnictwa naukowego Scholar.