"Żal i niepokój - dlaczego Polska tego nie zrobiła?"

Światowy Kongres Żydowski (WJC) poinformował o oświadczeniu Laudera w tej sprawie, wydanym w odpowiedzi na decyzję rządu polskiego, aby wstrzymać proces prowadzący do uchwalenia ustawy reprywatyzacyjnej.

"Jesteśmy głęboko zaniepokojeni tym rozwojem wypadków, jako że przedstawiciele polskiego rządu przez wiele lat publicznie oświadczali, że zwrot mienia i problem rekompensat będą załatwione i ustawa w tej sprawie wniesiona do parlamentu. Ogłaszając swą decyzję w tym tygodniu, Polska mówi wielu starszym wiekiem przedwojennym właścicielom ziemskim, w tym osobom ocalonym z Holokaustu, że w przewidywalnej przyszłości nie mogą liczyć nawet na częściową rekompensatę za odebrane im majątki" - głosi oświadczenie.

Projekt ustawy reprywatyzacyjnej przewidywał rekompensaty dla polskich właścicieli ziemskich, których majątki znacjonalizowały władze komunistyczne, oraz dla rodzin i spadkobierców żydowskich ofiar Zagłady, których mienie zagrabili hitlerowcy, a potem przejęły władze PRL.

Według Ministerstwa Skarbu, ustawy tej nie można uchwalić w obecnej sytuacji gospodarczej w kraju, gdyż spowodowałoby to przekroczenie dozwolonej przez Unię Europejską bariery długu publicznego w stosunku do PKB.

Lauder zwrócił jednak uwagę, że sytuacja ekonomiczna Polski jest stosunkowo dobra na tle innych krajów w Europie, dotkniętych kryzysem i recesją.

"Problem zwrotu mienia był omawiany w Polsce od prawie dwóch dziesięcioleci, podczas różnych faz rozwoju ekonomicznego, włącznie z obecną, kiedy Polska jest krajem mającym wzrost gospodarki zaliczany do najszybszych w Unii Europejskiej. Jest niedopuszczalne, że Polska nie może znaleźć jakiegoś sposobu wypełnienia swych zobowiązań na rzecz byłych właścicieli ziemskich" - pisze przewodniczący WRJO.

Wypomina on też Polsce, że "większość krajów Europy Środkowej i Wschodniej uchwaliła pewnego rodzaju ustawy zapewniające zwrot skonfiskowanego mienia albo rekompensaty". "Polska wyróżnia się nie zrobiwszy tego" - czytamy w oświadczeniu.

"Decyzja rządu polskiego jest rozczarowująca"

Ocaleni z Zagłady potrzebują rekompensat za mienie utracone w Polsce, aby radzić sobie z problemami starości - powiedział sekretarz generalny Światowego Kongresu Żydowskiego (WJC) Michael Schneider. Skrytykował on wstrzymanie procesu restytucji przez rząd RP.

- Decyzja rządu polskiego jest rozczarowująca. Nie można dłużej zwlekać ze sprawiedliwym rozstrzygnięciem. Trzeba pomóc ludziom, zwłaszcza ocalonym z Holocaustu, dożywającym swoich lat, aby mogli sobie radzić z problemami starości - powiedział Schneider.

- Wielu ocalonych z Zagłady, którzy przybyli z Polski do USA, Izraela, Wielkiej Brytanii i innych krajów, cierpi, ponieważ nie mają dość pieniędzy, aby zapewnić sobie opiekę domową. Większość tych ludzi nie ma rodzin; stracili je w Holocauście i są samotni - dodał sekretarz generalny WJC. Na uwagę, że w zamożnych krajach Zachodu istnieją rozbudowane systemy opieki społecznej, odpowiedział, że systemy te dostarczają bardzo ograniczone środki na opiekę domową dla osób starszych.

Podobnie jak przewodniczący Światowej Organizacji ds. Restytucji Mienia Żydowskiego (WJRO) Ronald S. Lauder, Schneider sugerował, że Polskę powinno być stać na rekompensaty, ponieważ "wydaje się być w lepszej sytuacji ekonomicznej niż trzy lata temu".

Wyraził żal, że sprawa restytucji żydowskiego mienia prywatnego ciągnie się tak długo. - Sprawa ta ciągnie się od wielu lat. Za każdym razem, kiedy wydaje się, że dochodzimy do rozwiązania problemu, następuje zmiana rządu w Polsce i musimy zaczynać znowu z nowym rządem - powiedział.

Podkreślił też, że WJC docenia proizraelską politykę rządu RP, ale nie powinno się tego łączyć z kwestią restytucji. - Nie mówimy tego w agresywny sposób. Polska jest krajem, który podziwiamy. Podziwiamy jej znakomite stosunki z Izraelem. Wzywamy jednak Polskę, aby postąpiła słusznie i ostatecznie zamknęła ten smutny rozdział historii - powiedział.