Wyjątkowa szansa na rozwój. Bezpłatny kurs dla nauczycieli

Jak czytamy w raporcie NASK "Sztuczna Inteligencja w społeczeństwie i gospodarce", 60 proc. Polaków obawia się sztucznej inteligencji. Najwięcej osób twierdzi, że technologia wiąże się z utratą prywatności. Inni martwią się wzrostem bezrobocia oraz cyberatakami. Jednocześnie ponad 30 proc. respondentów uważa, że AI może poprawić komfort życia, zwłaszcza jeśli chodzi o personalizację produktów i usług.

Używana w wielu obszarach sztuczna inteligencja wpływa na ludzi. To przecież nie przypadek, że gdy słuchamy muzyki, aplikacja trafnie podpowiada nam piosenki, które mogą się nam spodobać. A media społecznościowe podsuwają treści dostosowane do naszych zainteresowań i aktywności. Nie raz będziemy mieć także wrażenie, że w internecie widzimy głównie ludzi, którzy mają podobne (lub całkowicie przeciwne) poglądy do nas samych. Warto starać się rozumieć cyfrową rzeczywistość, zarówno pod kątem zagrożeń, jak i możliwości.

Coraz więcej nauczycielek i nauczycieli widzi wartość w tym, aby poszerzać swoją wiedzę na temat nowoczesnych zjawisk, takich jak AI. I nie dotyczy to tylko nauczycieli informatyki. Bo AI można, a nawet trzeba traktować nie tylko jak zjawisko technologiczne, ale i społeczne czy etyczne. Nauczyciele mają coraz większą świadomość wpływu sztucznej inteligencji na społeczeństwo, na nich samych i ich uczniów.

Wyobraźmy sobie, że starożytni filozofowie mieliby dostęp do sztucznej inteligencji. Czy tak jak my rozważaliby jej etyczne aspekty? Tomasz Stawiszyński, filozof i autor książek w "Regułach na czas chaosu" pisze, że świat, który znamy, ponownie wypadł z ram. Jednak – wbrew pozorom – prawdziwe zagrożenie nie tkwi w sztucznej inteligencji, ale w przekonaniu, że wszystkie prawdy już zostały ustalone. Dlatego poznawanie świata i próby przemodelowania go są nadal potrzebne. Zwłaszcza w obecnych czasach, gdy rozwój AI jest tak intensywny.

Z jednej strony postrzegamy technologię jako coś, co rozwija się niezależnie od nas. Z drugiej warto pamiętać, że człowiek nie musi być przedmiotem wykorzystywanym przez sztuczną inteligencję, lecz podmiotem, (który ją przecież stworzył) i który może używać jej w określonym celu. Mamy samochody autonomiczne, serwisy streamingowe, a nawet wirtualnych asystentów.

Zdaniem dr. Tomasza Rożka, dziennikarza, fizyka i popularyzatora nauki, jedną z dziedzin, która ma ogromny potencjał wykorzystania sztucznej inteligencji, jest medycyna. Świadczą o tym biodruki 3D, a także algorytmy czuwające nad naszym zdrowiem. Przykłady zastosowania AI znajdziemy też w edukacji.

Przewodnik, lider, doradca, edukator… Tak wiele ról pełnią nauczyciele w szkole. Nie tylko dostarczają wiedzy o świecie, ale też słuchają, przekazują wartości, są ważnymi obserwatorami życia dzieci, często jednym z pierwszych źródeł wiedzy o problemie w ich życiu (jak wynika z "Raportu o statusie nauczycielek i nauczycieli w Polsce 2021").

Szkoła od zawsze była też miejscem podejmowania ważnych, bieżących tematów. Czy dziś wychowawcy są gotowi na rozmowy o sztucznej inteligencji? Wielu z nich rozwinęło swoje zainteresowania światem cyfrowym, wielu – szczególnie w czasie edukacji zdalnej – osiągnęło wyższy poziom cyfrowych umiejętności. Interesują się nowoczesnymi zagadnieniami także dlatego, że interesuje ich świat ich uczniów i podopiecznych urodzonych już przecież w dobie internetu.

Nauczycielka Oktawia Gorzeńska, współinicjatorka Projektu Społecznego Nauczycieli lekcjewsieci.pl oraz platformy EduLab, dostrzega, jak na przestrzeni ostatnich lat zmienił się model edukacji – od reformy szkolnictwa aż po naukę zdalną i wspieranie dobrostanu dzieci w obliczu wojny w Ukrainie. Według pedagożki zmiany stwarzają wiele możliwości, zarówno w szkołach, jak i na uczelniach czy w różnego typu organizacjach. To właśnie edukacja powinna tłumaczyć rzeczywistość.

O tym, jak działa sztuczna inteligencja i jak może wpływać na ludzi, nauczyciele mogą dowiedzieć się z kursu #BurzaMózgów realizowanego przez Fundacją Orange w partnerstwie z Lofi Robot. To kurs e-learningowy, którego celem jest wspieranie nauczycielek i nauczycieli w rozwoju ich wiedzy i kompetencji. Ruszyła pierwsza edycja projektu, a udział w nim jest bezpłatny.

– Jak wiadomo "burza mózgów" to jedna z popularnych form nauczania, która aktywizuje nas i zachęca do wzajemnej dyskusji. I właśnie to jest motywem przewodnim naszego programu e-learningowego. W tym przypadku chodzi jednak o relację pomiędzy nauczycielami a sztuczną inteligencją. Tu ludzki mózg spotyka się z "mózgiem elektronicznym" – tłumaczy Maciej Wojnicki, projektant, konstruktor oraz programista z LOFI Robot, który jest autorem kursu.

– Uważam, że kursy e-learningowe to wspaniałe rozwiązanie, które pozwala oszczędzać czas i uczyć się w dogodnym momencie. Jeżeli zaś chodzi o sztuczną inteligencję, musimy pamiętać, że ona nie funkcjonuje obok nas. To integralna część naszego życia. Dlatego ważne, abyśmy mogli wejść w dialog z uczniami, którzy mają do czynienia z technologią już w coraz młodszych klasach. Niejednokrotnie to właśnie oni zaskakują nas swoją wiedzą, a w relacji z technologiami często nie mają żadnych barier. Zadaniem nauczycieli jest więc nie tylko edukacja dzieci i młodzieży, ale też ciągłe poszerzanie własnej wiedzy. Myślę, że to szkolenie przyniesie bardzo pozytywne efekty – mówi Ewa Lisiowska, nauczycielka.

O tym, jak ważna jest higiena cyfrowa w życiu każdego z nas, mówi również Zyta Czechowska, Nauczycielka Roku 2019, zaangażowana w nowoczesną edukację. W 2021 r. wspólnie z Mikołajem Marcelą wydała książkę "Jak nie zgubić dziecka w sieci? Rozwój, edukacja i bezpieczeństwo w cyfrowym świecie". Ekspertka uważa, że w dobie technologii bardzo ważne jest zachowanie równowagi i umiaru w korzystaniu z nich. Dotyczy to każdej grupy wiekowej – w tym dorosłych, którzy nierzadko spędzają w internecie więcej czasu niż dzieci. Podkreśla, że powinniśmy pracować nad lepszym rozumieniem sztucznej inteligencji i właściwym jej wykorzystaniem.

– Sztuczna inteligencja otacza nas z każdej strony. Mamy specjalne programy komputerowe dla osób z niepełnosprawnościami, translatory, czytniki przetwarzające mowę na pismo czy aplikacje matematyczne ułatwiające rozwiązywanie zadań przez dzieci z dyskalkulią. Tego rodzaju funkcje przydają się też w nauce zdalnej czy indywidualnym nauczaniu. Ciekawym rozwiązaniem są aplikacje do prezentowania nagranych filmików, generowania kodów QR czy systemy rekomendacji wideo. Niektóre aplikacje umożliwiają nawet transmitowanie ludzkich emocji po to, by osoba niewidoma lub głuchoniema mogła je właściwie odczytać – wylicza Zyta Czechowska.

Bezpłatny kurs Fundacji Orange realizowany pod hasłem #BurzaMózgów to szansa dla wielu nauczycieli szkół podstawowych, wszystkich przedmiotów. Uczestnicy będą mogli lepiej zrozumieć zjawisko sztucznej inteligencji i jej wpływu na codzienne życie. Zagadnienia prezentowane są bez trudnych definicji, bardziej od strony społecznej niż technologicznej.

Nauczyciele, którzy przejdą cykl szkoleniowy, otrzymają zaświadczenie Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Zyta Czechowska specjalni.pl. Będą mogli też wykorzystać gotowe scenariusze zajęć, aby rozmawiać z uczniami o sztucznej inteligencji, zachęcając ich do refleksji, uważności, a przede wszystkim krytycznego myślenia.

– Projekt ten kierujemy do nauczycielek i nauczycieli, aby wspierać ich w kształtowaniu krytycznego podejścia do świata cyfrowego. Są oni nie tylko jedną z najważniejszych grup w systemie edukacji, ale też "sercem całego społecznego krwiobiegu". Ich kompetencje, świadomość nowoczesnych zjawisk, poczucie pewności, podmiotowości i ogólny dobrostan są niezbędne dla tworzenia lepszej szkoły i wzmacniania społecznego zaufania – mówi Konrad Ciesiołkiewicz, prezes Fundacji Orange.

Zapisy do pierwszej edycji projektu trwają do 18 grudnia, a kurs rusza w styczniu 2023 r. Więcej informacji można znaleźć na stronie https://burzamozgow.com.