Wiosna jest tuż, tuż

Światło i ciepło pobudza nie tylko nasze organizmy do szybszego i sprawniejszego funkcjonowania. Nadchodzi wiosna i oto wszystko, co żywe przygotowuje się na jej przyjście. Zwierzęta futerkowe będą zrzucały nadmiar owłosienia, które podczas zimy chroniło je przed zimnem. Zmienią swoją dietę, na bardziej odpowiednią do tego, co będzie dostępne w przyrodzie. Zaczną łączyć się w pary, aby zachować ciągłość gatunku. Wszystko ma swój czas i miejsce. Krew szybciej krąży w żyłach, soki w pniach drzew, a nasi mniejsi bracia budzą się ze snu zimowego.

Co prawda trudno jest mówić o niedźwiedziu brunatnym, że jest naszym mały bratem, ale on też, czując coraz częściej i dłużej promienie słoneczne, powoli zaczyna budzić się z zimowej drzemki. Jeszcze jest ospały i mało ruchliwy, ale jego wygłodniały żołądek (w czasie snu zimowego niedźwiedzie brunatne nie odżywiają się) może sprawić, że gdy stanie na naszej drodze może być niebezpieczny. Uchodzi za najpotężniejszego drapieżnika lądowego. Z natury samotny, stroni nawet od innych niedźwiedzi. Łączy się w pary tylko podczas okresu godowego. Ciąża trwa 7-8 miesięcy, podczas snu zimowego samica rodzi 1-5 młodych, słabo owłosionych i ślepych, które ssą matkę przez 12-16 miesięcy. Młode uzyskują dojrzałość płciową w wieku około 2,5 roku.

Zimę przesypiają też jeże, które późną jesienią stają się ociężałe i zapadają w odrętwienie. W tym czasie działa precyzyjna termoregulacja. Jeżeli temperatura otoczenia jest zbyt niska przyśpiesza się przemiana materii, dzięki czemu temperatura ciała podnosi się do 5 stopni C. Wczesną wiosną budzą się i wyruszają w poszukiwaniu pożywienia. W kwietniu i maju samice po 5-6 tygodniowej ciąży rodzą 1-5 młodych. Pozostają w gnieździe z matką, która karmi je przez 6-8 tygodni. W tym czasie wyrastają im normalne kolce.

Zima jest też krytycznym okresem w życiu nietoperzy. Owady będące ich pożywieniem są przez tych kilka miesięcy nieaktywne. By przetrwać do wiosny mimo braku pokarmu, nietoperze zapadają w stan hibernacji. Dzięki obniżeniu temperatury ciała o ponad 30 stopni Celsjusza i znacznemu spowolnieniu czynności życiowych mogą przeżyć korzystając jedynie z podskórnych zapasów tłuszczu. Hibernujące nietoperze budzą się co jakiś czas spontanicznie, aby napić się wody, załatwić pilne potrzeby fizjologiczne, czy też zmienić miejsce pobytu. Na wiosnę samice tworzą tzw. kolonie rozrodcze, w których rodzą i wychowują swoje młode. Warto wiedzieć, że samica rodzi najczęściej tylko jedno młode w roku. Ta niska jak na tak małe zwierzę rozrodczość rekompensowana jest długowiecznością.

Prawdziwym zwiastunem wiosny jest skowronek. Ten mały ptaszek o szarobrązowym upierzeniu znany jest z wyjątkowo urozmaiconego i długiego śpiewu wykonywanego zarówno w locie, jak i na ziemi.

Na przełomie lutego i marca powracają do nas różne gatunki ptaków. Między innymi czapla siwa, która zamieszkuje głównie Pojezierze Mazurskie. Osiedla się zwykle w pobliżu wód. Już od lutego można zaobserwować budowę nowych gniazd, którym towarzyszą krzyki. W marcu, kiedy już są zniesione jaja, ptaki milkną, aby znów rozwrzeszczeć się w kwietniu i maju.

W tym samym czasie powracają łabędzie, których krewniacy licznie zimują także na wybrzeżach Bałtyku. W okresie godowym ptaki obu płci krążąc wokół siebie wykonują rytualny, bardzo widowiskowy taniec na wodzie. Samica składa 5-9 jaj, które sama wysiaduje przez 35 dni. Samiec w tym czasie broni terytorium wokół gniazda. Pisklęta w krótkim czasie po wykluciu rodzice wyprowadzają na wodę. Po kilku dniach szaro upierzone młode już samodzielnie żerują na młodych pędach roślin.

W kwietniu prosto z Afryki powracają do nas jaskółki, które również kojarzą się z wiosną. Występuje wyłącznie w sąsiedztwie człowieka, w miastach i osiedlach. Ptaki te, o pięknie podciętych skrzydłach potrafią latać z niezwykłą prędkością, do 300 km/godz.

Coraz wyższa temperatura aktywizuje również owady. Na przykład pszczoły w okresie chłodów zimują na plastrach otaczając królową. Chodzi o zapewnienie jej temperatury około 25 stopni C. W tym czasie ich pożywieniem jest miód zmagazynowany w plastrach. W słoneczne dni, już w końcu lutego na zawiązkach kwiatów leszczyny pojawiają się pierwsze pszczoły. Na wiosnę rój zaczyna przygotowywać się do zapewnienia królowej odpowiednich warunków. Matka zajmuje się składaniem jaj, łącznie ok. 750 000 w ciągu całego życia. Z części niezapłodnionych jaj powstają trutnie, z jaj zapłodnionych pochodzą samice. Trutnie występują wyłącznie w okresie wiosny i lata - odbywają kopulację z młodymi matkami pszczelimi, a później są wypędzane przez robotnice poza rój i giną.

Natomiast mucha, żyjąca na ziemi od 200 milionów lat, nieodłącznie towarzyszy człowiekowi. Żyje około 4 tygodni, jednak w budynkach może przezimować w stanie tzw. anabiozy, czyli minimalizując czynności życiowe. Gdy tylko owady te poczują ciepłe promienie słońca, powracają do swojej aktywności. Codziennie przychodzi na świat populacja much liczniejsza od całej ludzkości. Każdego roku mucha posiada kilka generacji.

Dłuższe i ciepłe dni sprzyjają spacerom w lasach. Już od kwietnia możemy spotkać tam mrówki. Zakładają gniazda w glebie i w butwiejących gałęziach. Ich życie jest ciężkie, wypełnione pracą i walką o byt. Są owadami społecznymi. Ich kolonie składają się z trzech kast: królowych (lub tylko jednej królowej), robotnic, które tworzą najliczniejszą kastę, oraz okresowo z uskrzydlonych mrówek obu płci.

Wszystko wokoło zaczyna budzić się do życia. Już niedługo zazielenią się drzewa, zakwitną kwiaty i wtedy w całej krasie przybędzie w asyście śpiewających ptaków, barwnych motyli, ta, na którą wszyscy czekamy. Wiosna. (mj)