Wigilia w Podlaskiem
Dwie wigilie - dla bezdomnych i samotnych - zorganizuje w Białymstoku Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia "Eleos". W jednej z nich weźmie udział bp Jakub. O drugiej w nocy rozpocznie się nocna liturgia -
odpowiednik pasterki u katolików.
Wyznawcy prawosławia i innych obrządków wschodnich świętują we wtorek wigilię Bożego Narodzenia. Największe skupiska prawosławnych w Polsce są w województwie podlaskim. W Białymstoku głównym uroczystościom cerkiewnym przewodniczyć będzie ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, biskup Jakub. Po południu odprawi tzw. wsienoszcznoje bdienije dla tych wiernych, którzy nie będą mogli wziąć udziału w nocnej liturgii.
Zwierzchnik Cerkwi w Polsce, metropolita Sawa, będzie przewodniczył uroczystościom w monasterze w Jabłecznej na Lubelszczyźnie.
Boże Narodzenie wschodnich chrześcijan poprzedza 40-dniowy post, bardzo ściśle przestrzegany przed ostatnich pięć dni przed Wigilią. 6 stycznia nakazuje się nawet powstrzymanie od picia napojów, aż do spożycia wigilijnej kolacji. Według duchownych, na przykład zapalanie w tym dniu papierosa jest złamaniem postu.
"Jedzenie postnych pokarmów to próba nas samych. Jeżeli my nie potrafimy ograniczyć tego, co wkładamy do ust, to jak my ograniczymy to, co z ust wychodzi?" - mówi ksiądz Grzegorz Misijuk, rzecznik prasowy prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.
Cerkiew ma kilka nazw Wigilii. Wierni mówią na nią m.in. nawieczerie lub soczelnik. Ta druga nazwa pochodzi od "socziwa", czyli gotowanej pszenicy polewanej miodem, która była poprzednikiem współczesnej kutii, zawsze obecnej na wigilijnym stole. Posiłek wigilijny rozpoczyna się od dzielenia prosforą (wypiekanym przaśnym chlebem) - odpowiednikiem opłatków w tradycji katolickiej.
Zwyczaj dzielenia się prosforą w czasie Wigilii pojawił się w prawosławiu niezbyt dawno, pod wpływem kultury zachodniej. We wschodniej tradycji tę rolę spełniało niegdyś właśnie socziwo, czyli kutia.
Zgodnie z tradycją, na wigilijnym stole powinny znaleźć się: chleb - symbol pożywienia, czosnek - symbol zdrowia, sól - symbol obfitości oraz miód - symbol słodyczy (powodzenia) oraz postne potrawy. Bardzo ortodoksyjni wierni nie podają na stół wigilijny ryb. Tak jest np. w klasztorach.
Hierarchowie Cerkwi w Polsce oceniają, że w kraju zamieszkuje ok. 550-600 tys. wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, z czego połowa przypada na Białostocczyznę. Tam głównymi skupiskami są m.in.: Białystok, Hajnówka, Bielsk Podlaski i Siemiatycze.