Wielki Piątek wyznawców prawosławia

W Wielki Piątek w cerkwiach nie odprawia się liturgii. Wczesnym popołudniem odbywają się procesje, potem nabożeństwa i adoracja Grobu Pańskiego, czyli płaszczanicy.

To uroczyście wystawiona na środku świątyni ikona przedstawiająca złożenie Chrystusa do grobu. Ikona leży na tzw. świętym prestole (stoliku), przykrytym zdobionym całunem, a wierni oddają jej cześć, pokłaniając się.

W Cerkwi nie praktykuje się umieszczania przy Grobie Pańskim elementów świeckich. Pojawiają się jedynie świece i kwiaty. Adoracja potrwa całą noc, z piątku na sobotę.

Niektórzy wierni są w świątyni przez cały ten czas. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa wszyscy wierni zostawali na nocnych modlitwach przy płaszczanicy, a wczesnym rankiem, by nie odchodzili do domów, duchowni rozdawali im chleb i wino, by mogli zaspokoić głód.

Wielki Piątek oznacza w chrześcijaństwie ukrzyżowanie Chrystusa, jego śmierć i złożenie do grobu. Śmierć Jezusa na krzyżu uważana jest za początek zmartwychwstania.

Według tradycji prawosławnej, Syn Boży zstąpił wówczas do piekieł, by zabrać swoją własność - dusze zmarłych. Dlatego w prawosławnej ikonografii zmartwychwstanie jest często malowane jako zstąpienie do piekieł.

Żadna ikona paschalna nie przedstawia samego momentu zmartwychwstania. Prezentują np. Chrystusa stojącego na obłoku na wprost opuszczonego miejsca pochówku, a po jego stronach śpiących żołnierzy lub pierwszych świadków zmartwychwstania Chrystusa - kobiety, które przyniosły mirrę, by namaścić jego ciało.

W Wielki Piątek prawosławnych, podobnie jak u katolików, obowiązuje ścisły post. Zaleca się nawet zupełne powstrzymywanie się od posiłków aż do wieczora. Duchowni tłumaczą, że chodzi o to, by w ten szczególny dzień "nie myśleć o chlebie doczesnym, ale o pokarmie dla duszy".

Prawosławni hierarchowie szacują, że w Polsce jest ok. 550- 600 tysięcy wyznawców prawosławia. Przyjmuje się, że połowa z nich mieszka w województwie podlaskim, m.in. w Białymstoku, Hajnówce, Bielsku Podlaskim i Siemiatyczach.