Wielki Piątek i Wielkanoc u luteranów

Do Świat Zmartwychwstania Pańskiego przygotowują się żyjący w Polsce wierni Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, największego Kościoła protestanckiego w naszym kraju. Podobnie jak rzymscy katolicy ewangelicy wyznania augsburskiego (luteranie) obchodzą Wielki Post, nazywany Czasem Pasyjnym, który jest kluczowym okresem liturgicznym w życiu Kościoła.

W Wielki Czwartek wierni wspominają ustanowienie sakramentu Wieczerzy Pańskiej, która obok Chrztu Świętego, należy do dwóch sakramentów uznawanych przez Kościół Ewangelicki.

Punktem kulminacyjnym w luterańskiej pobożności jest Wielki Piątek, pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa. W dniu tym w ewangelickich świątyniach milkną dzwony, krucyfiks na ołtarzu zasłaniany jest czarnym kirem, w liturgii pomija się elementy triumfalne (tzw. Gloria Patri), a barwą liturgiczną jest czerń. W niektórych rejonach Polski, w których księża używają białej alby śląskiej (komża) zakładana jest jedynie czarna toga. W Wielki Piątek odbywają się uroczyste nabożeństwa spowiednio-komunijne.

Liturgia Wielkiego Piątku różni się diametralnie od tej sprawowanej w ciągu całego roku liturgicznego. Podczas nabożeństwa czytana jest historia męki i śmierci Pańskiej złożona z czterech ewangelii. W większych parafiach tzw. „siedem słów“ Chrystusa wypowiedziane z krzyża powtarzane są przez chór, a po kazaniu duchowny recytuje strofy starokościelnej pieśni „Ludu mój, ludu, cóżem ci uczynił?“, po których wierni (zbór) śpiewa kanon „Święty Boże, Święty Mocny, Święty, a Nieśmiertelny.“ Wieczerza Pańska odprawiana w tym dniu ma szczególne znaczenie. Przypomina o doskonałej i niepowtarzalnej Ofierze złożonej przez Chrystusa na Golgocie, a także o realnej obecności Ukrzyżowanego pośród ludzi. Eucharystia wielkopiątkowa przypomina o poświęceniu i miłości Boga, ale jednocześnie jest zapowiedzią zmartwychwstania, zwycięstwa życia nad śmiercią.

Ewangelików nie obowiązują nakazy postne, jednakże w Wielki Piątek niektórzy luteranie zwyczajowo nie jedzą mięsa lub w ogóle nie przyjmują pokarmów. W tradycji ewangelickiej nie ma zwyczaju święcenia jajek w Wielką Sobotę.

W Wielkanoc wiele parafii ewangelickich odprawia nabożeństwa rezurekcyjne o godz. 6 rano. W niektórych parafiach (np. w Pabianicach) nabożeństwa nie są odprawiane w kościele, a w kaplicach cmentarnych, co ma być symbolem nadziei zmartwychwstania dla wszystkich przez Jezusa Chrystusa. Mimo iż Wielki Piątek zajmuje w pobożności ewangelickiej najważniejsze miejsce, to jednak w wierze Kościoła nie jest on oddzielany od wielkanocnej radości, a z nią blisko powiązany.

Kościół Ewangelicko-Augsburski (Luterański) ma ok. 80 tys. wyznawców i podzielony jest na sześć diecezji. Ponad połowa polskich luteranów mieszka na Śląsku Cieszyńskim. Polskie parafie luterańskie znajdują się również w Wielkiej Brytanii, Australii, Kanadzie i Czechach. Zwierzchnikiem Kościoła jest bp Janusz Jagucki.

*Dariusz BrunczDariusz Bruncz*