Wielki Czwartek - Wieczerza Pańska, Eucharystia i kapłaństwo

Jednak w tym roku Wielki Czwartek będzie obchodzony w sposób szczególny ze względu na Rok Eucharystyczny, który został ogłoszony w październiku ubiegłego roku przez papieża Jana Pawła II.

Wielki Czwartek jest też świętem kapłanów, do których w tym dniu - każdego roku - papież kieruje swoje przesłanie w formie listu pasterskiego.

Wielki Czwartek jest pierwszym dniem "triduum sacrum" ("trzech świętych dni"). Przed południem w kościołach katedralnych biskupi odprawiają msze, podczas których księża z całej diecezji odnawiają przyrzeczenia kapłańskie. Poświęcane są oleje używane przy udzielaniu sakramentów: olej katechumenatu, chorych i krzyżma (od nazwy poświęconego oleju, łac. chrisma). Wieczorem we wszystkich kościołach parafialnych odprawiana jest uroczysta msza św. Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne.

Odprawiane tego dnia uroczystości kościelne symbolizują gromadzenie się uczniów Jezusa przy Ostatniej Wieczerzy. Podczas Wieczornej liturgii Wieczerzy Pańskiej biskupi i kapłani - za przykładem Chrystusa - dokonują obrzędu umycia nóg dwunastu starcom. Obrzęd ten symbolizuje służebny charakter kapłaństwa i realizację Chrystusowego testamentu "wzajemnej miłości". Zwyczaj ten nawiązuje do umycia nóg apostołom przez Chrystusa, co - jak zapisał św. Jan - stało się w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy. Wówczas - według ewangelisty - Jezus powiedział: "Dałem wam (...) przykład, abyście i wy tak czynili, jak ja wam uczyniłem".

Po Wieczerzy Pańskiej Najświętszy Sakrament jest przenoszony do tzw. Kaplicy Przechowania (Ciemnicy), gdzie odbywa się Jego adoracja. Gasi się wieczną lampkę, milkną dzwony, zastąpione kołatkami. Z ołtarzy zdejmuje się ozdoby i sprzęty liturgiczne. Na pamiątkę modlitwy Jezusa w Ogrodzie Oliwnym, a następnie jego pojmania i uwięzienia, adoracja trwa przynajmniej do północy. Wyraża ona wdzięczność wiernych za dar ustanowienia Eucharystii. W czasie czuwania wierni rozważają ostatnie chwile Jezusa przed męką i śmiercią na krzyżu.

Najstarszy dokument opisujący liturgię Wielkiego Tygodnia w Jerozolimie z IV w. mówi o dwóch mszach w Wielki Czwartek. Podobnie było w V wieku w Rzymie za czasów papieża Leona Wielkiego. W obu przypadkach, oprócz mszy Wieczerzy Pańskiej, odprawiano msze pojednania pokutników i poświęcenia olejów. Później utarł się zwyczaj odprawiania jednej mszy, podczas której biskup święcił również oleje. Dawną praktykę przywróciła reforma papieża Piusa XII.

Obecnie dwie msze w Wielki Czwartek odprawia się tylko w kościołach katedralnych. W innych kościołach - zgodnie z tradycją - wolno w tym dniu odprawić tylko jedną mszę w godzinach wieczornych, nazywaną mszą Wieczerzy Pańskiej.