Więcej cudzoziemców będzie mogło zostać Polakami

Według przyjętych rozwiązań decyzję w sprawie przywrócenia obywatelstwa będzie wydawał szef MSWiA. Projekt ustawy przygotował senat.

Obywatelstwo polskie nie mogłoby być przywrócone m.in. osobie, która "działała na szkodę Polski" lub uczestniczyła w łamaniu praw człowieka.

Ustawa określa też m.in. sposoby nabycia obywatelstwa polskiego: poprzez urodzenie; przysposobienie i repatriację; nadanie przez prezydenta; poprzez uznanie za obywatela polskiego oraz przywrócenie obywatelstwa polskiego. Uznanie za obywatela należeć ma do kompetencji wojewody.

Ustawa wprowadza dwie zasady ogólne dotyczące obywatelstwa polskiego: zasadę ciągłości obywatelstwa polskiego oraz zasadę jego wyłączności.

Zasada ciągłości obywatelstwa miałaby gwarantować trwałość obywatelstwa niezależnie od zmian, jakim podlega ustawodawstwo dotyczące obywatelstwa. Oznacza to, iż osoby, które nabyły obywatelstwo polskie na podstawie dawnych przepisów, a następnie zmienionych, zachowałyby je zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili nabycia.

Zasada wyłączności obywatelstwa polskiego ma związek z kolei z problemem podwójnego lub wielokrotnego obywatelstwa. W ustawie przyjęta została zasada, która dopuszcza wielość obywatelstw przy jednoczesnym utrzymaniu bezwzględnego priorytetu obywatelstwa polskiego.

W ustawie zrezygnowano tym samym z wymogu zrzeczenia się przez osobę przyjmującą obywatelstwo polskie z posiadanego dotychczas obywatelstwa innego państwa.

Regulacja rozszerza ponadto krąg cudzoziemców, którzy będą mogli ubiegać się o obywatelstwo polskie. Obecnie, obywatelstwo mogą uzyskać osoby które: nie mają określonego obywatelstwa; zamieszkują w Polsce co najmniej pięć lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich. Na mocy nowych przepisów o obywatelstwo polskie będą mogli ubiegać się cudzoziemcy, którzy wskutek długoletniego pobytu w Polsce zintegrowali się z polskim społeczeństwem, mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzymania, respektują tutejszy porządek prawny oraz nie stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony i bezpieczeństwa porządku publicznego.

Ustawa wprowadza też ułatwienia w uzyskaniu obywatelstwa dla posiadaczy Karty Polaka - może się o nie ubiegać osoba, która po uzyskaniu Karty przebywa na terytorium Polski przynajmniej rok na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich.

Posłowie przyjęli w piątkowych głosowaniach poprawkę PiS, która wykreśla zapis o prawie opcji - dokonania wyboru obywatelstwa - w przypadku dzieci urodzonych w małżeństwach mieszanych.

Oznacza to, że dziecko z takiego małżeństwa będzie miało obywatelstwo polskie, co nie wyklucza, że będzie mogło również posiadać obywatelstwo innego kraju.

Sejm odrzucił poprawkę PiS, aby zrezygnować z trybu uznawania za obywatela polskiego (co ma należeć do kompetencji wojewody). Według posłów tego klubu, niezgodne z konstytucją może być wprowadzenie trybu naturalizacji cudzoziemców zarówno przez nadanie obywatelstwa, jak i uznanie za obywatela.

Jak podkreślają posłowie PiS, konstytucja mówi o tym, że nadanie obywatelstwa polskiego należy do wyłącznych kompetencji prezydenta, a o kompetencjach wojewody nie wspomina.

Ustawa unieważnia i uznaje za niewywołujące skutków uchwały Rady Ministrów z II połowy lat 40. o pozbawieniu obywatelstwa polskiego m.in. gen. Władysława Andersa, byłego premiera Stanisława Mikołajczyka oraz generałów i oficerów, którzy wstąpili do Polskiego korpusu Przysposobienie i Rozmieszczenia.