"Węgrzy rozumieją, co czują Rodziny Katyńskie"

Prezydent RP przebywa w stolicy Węgier z dwudniową wizytą.

Schmitt podkreślił podczas uroczystości, że żołnierze, którzy zginęli w lesie katyńskim, "przestali istnieć dla władzy, ale nie przestali istnieć dla pamięci". - Wiemy, co działo się w lasach katyńskich i rozumiemy, co muszą w sobie nosić polscy przyjaciele - dodał.

Jak mówił węgierski prezydent, pomnik, który powstał w centrum Budapesztu, pozostanie tam na zawsze. - W środku tej ciężkiej masy zachowana jest tajemnica, którą przez dziesiątki lat próbowano z różnych powodów przekłamywać, zmieniać i wykorzystać dla własnych celów - dodał.

Komorowski mówił z kolei, że pomnik w stolicy Węgier to kolejny dowód na "zwycięstwo prawdy" o Katyniu. - Zbrodnia katyńska jest jedną z wielu zbrodni, popełnionych przez system komunistyczny na wszystkich narodach - Polakach, Węgrach, także na Rosjanach - zaznaczył polski prezydent.

- O prawdę o Katyniu trzeba było się bić przez wiele dziesiątków lat. I dzisiaj także tutaj w Budapeszcie świętujemy zwycięstwo prawdy nad kłamstwem katyńskim - powiedział Komorowski. - W wolnym państwie i w wolnym społeczeństwie trzeba zachować całą pamięć narodową, także o najstraszniejszych doświadczeniach - dodał.

Komorowski podkreślił również, że zwycięstwo prawdy "otwiera drogę do utrzymania starych, wypróbowanych przez wieki przyjaźni, jak przyjaźń polsko-węgierska, ale otwiera również drogę ku pojednaniu z tymi, z którymi historia nas różniła".

Komorowski i Schmitt nawiązywali także do wspólnych polsko-węgierskich wydarzeń z 1956 roku.

Pomnik katyński ma formę dużego sześcianu z wyciętymi elementami imitującymi drzewa; w środku bryły znajduje się instalacja świetlna.

W uroczystości odsłonięcia monumentu uczestniczyli przedstawiciele Rodzin Katyńskich, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert i wdowa po tragicznie zmarłym pod Smoleńskiem poprzednim sekretarzu Rady Andrzeju Przewoźniku - Jolanta Przewoźnik.

- To jest pierwszy pomnik katyński w stolicy kraju Europy Środkowo-Wschodniej, poza Polską - podkreślił Kunert. Jak dodał, pomnik jest węgierską inicjatywą.

Jolanta Przewoźnik mówiła natomiast, że uczestniczy w finale projektu, który rozpoczął jej mąż. - To jest duża satysfakcja, bo Andrzej marzył o realizacji takich celów, jak walka o prawdę o Katyniu, historia polsko-węgierskiej przyjaźni w czasie II wojny światowej. Jeśli coś rozpoczął, to zazwyczaj kończył - zaznaczyła.

Prezydenci Polski i Węgier zasadzili także dwa dęby, upamiętniające dwie węgierskie ofiary radzieckich obozów: kapitanów Wojska Polskiego Aladara Emanuela Korompaya i Oskara Rudolfa Kuehnela.

W piątek rano w ambasadzie polskiej w Budapeszcie Komorowski wręczył odznaczenia obywatelom Węgier zasłużonym dla rozwoju przyjaźni polsko-węgierskiej. Odznaczeni zostali: Anna Magyar, Gabor Taliali, Maria Schmidt i Karol Biernacki.

Agnieszka Szymańska