Powstanie w getcie warszawskim. Żonkile znakiem pamięci o bohaterach przegranego powstania

Powstanie żydowskie nie było zaplanowane. Organizacje biorące w nim udział nie były gotowe na zmierzenie się z siłami Rzeszy. Mimo to perspektywa śmierci w walce była lepsza niż wywiezienie do obozu koncentracyjnego w Treblince.

Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 roku. Było odpowiedzią na ostateczną likwidację getta oraz narodu żydowskiego. W tamtym momencie w murach żydowskiej dzielnicy mieszkało zaledwie 60 tys. osób (w szczytowym momencie getto zamieszkiwało 500 tys. osób). Zbrojne wystąpienie przeciwko Niemcom od początku było skazane na porażkę. Powstańcy dysponowali niewielkim arsenałem, podczas gdy ich przeciwnicy korzystali z karabinów maszynowych i wozów pancernych. Mimo to walczący Żydzi stawili twardy opór. Polska prasa podziemna pisała, że powstańcy zabili 86 Niemców, a ponad 400 zostało rannych. Straty po stronie Żydowskiej były o wiele większe. Dane przedstawione w niemieckim raporcie mówią o około 6 tys. zabitych oraz kilkudziesięciu tysiącach osób wywiezionych do obozów zagłady.

Na liście ofiar powstania w getcie warszawskim znajduje się również Mordechaj Anielewicz – dowódca powstania. On oraz około 120 walczących, popełniło samobójstwo, po tym, jak Niemcy wpuścili gaz do bunkru, w którym przebywali powstańcy.

Powstanie żydowskie zakończyło się w połowie maja 1943 roku.

O bohaterach powstania żydowskiego pamięta coraz więcej Polaków. Dzięki działalności POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich historia wydarzeń z kwietnia i maja 1943 roku jest coraz lepiej znana. Jednym z elementów każdej rocznicy wybuchu powstania jest żonkil. Tysiące wolontariuszy rozdają papierowe kwiaty przechodniom w różnych częściach Warszawy.

Dlaczego żonkil jest symbolem powstania w getcie warszawskim? Powodów jest kilka. Bukiet żonkili przy pomniku upamiętniającym powstanie, co roku składał Marek Edelman. Znany kardiolog, działacz polityczny oraz jeden z przywódców powstania w getcie. Żonkil jest również symbolem odrodzenia i życia. Dodatkowo kształt kwiatu żonkila przypomina gwiazdę Dawida.