13-11-2015 11:15

Nie oglądaj się za siebie! Pułapki piątku 13.

Wydaje się, że najbardziej przesądni są deweloperzy. W budowanych wieżowcach nigdy nie ma 13. piętra.

Czarny kot przebiegający drogę, stłuczone lusterko, drabina odgradzająca drogę czy wstawanie lewą nogą - to wszystko nabiera znaczenia i sieje postrach właśnie w ten jeden dzień - w piątek 13. Ale skąd właściwie wzięła się teoria pechowości i zła sława tej daty? Czego nie po winniśmy robić i czy warszawiacy rzeczywiście są przesądni?

Najpopularniejsza teoria pechowości piątku 13. nawiązuje do wydarzenia we Francji z początku XIV wieku. Król Francji Filip IV kłamliwie oskarżył zakon templariuszy o herezję, sodomię i bałwochwalstwo. 13 października 1307 roku, a był to piątek, rozkazał swojemu kanclerzowi Wilhelmowi de Nogaret aresztować wszystkich członków zakonu. W rzeczywistości templariusze byli mocno zadłużeni, dlatego Filip IV chciał pozbyć się wierzycieli. Przyklasnął mu ówczesny papież Klemens V, który również chciał zakończyć żywot wypływowych zakonników. Wszyscy mnisi zostali skazani na stos. Jednak ostatni Wielki Mistrz Zakonu, Jacques de Molay, tuż przed spłonięciem na stosie przeklął Filipa IV i papieża Klemensa V. Rok później obaj już nie żyli. Zła sława piątku i trzynastki ma także związek z chrześcijaństwem. Jezus został ukrzyżowany w piątek, a na ostatniej wieczerzy było 13 osób - ta trzynasta to oczywiście Judasz. Przekonanie o pechowości tej daty pojawiło się jednak dopiero na początku XX wieku.

Według tradycji, w tym dniu należy wystrzegać się ryzyka i szczególnie na siebie uważać. Czy warszawiacy kultywują tę tradycję dla zabawy, czy jednak szczerze wierzą w ten zabobon? - Dziś rano, idąc do pracy, uświadomiłem sobie, że to ten dzień. Nie zrobiło to na mnie żadnego wrażenia, nie jestem przesądny. Oczywiście, żyję ze świadomością, że taki zabobon istnieje i silnie zakorzenił się w naszej tradycji, ale jeśli coś mi się tego dnia nie uda, nie zwalam tego na karb piątku 13. - opowiada WawaLove.pl Mieszko. Taka zbieżność daty i dnia tygodnia w ciągu roku może zdarzyć się od 1 do 3 razy. W tym roku wykorzystana została maksymalna jej liczba.

- Oczywiście, zwracam uwagę na sytuacje, które przydarzą mi się tego dnia, a które uchodzą za przynoszące pecha. Jeśli czarny kot przebiegnie mi drogę, to z tyłu głowy wiem, że może to być oznaka nadchodzącego nieszczęścia, ale chyba w to nie wierzę. I odwrotnie. Jeśli zauważę kominiarza, od razu łapię się za guzik, nie z myślą o tym, że spotka mnie niesamowite szczęście, a raczej dla zabawy - mówi WawaLove.pl Piotrek z Warszawy. Są jednak tacy, którzy gorliwie wierzą w przesądy, nie tylko w ten wyjątkowy dzień. - Kilka lat temu stłukłam lusterko. Od tamtej pory nie spotkało mnie nic dobrego. Przypadek? A jeśli czarny kot przejdzie mi drogę, nie tylko w piątek 13., cofam się o trzy kroki - przyznaje się Ania, studentka Politechniki Warszawskiej.

Wydaje się, że najbardziej przesądni są deweloperzy. W budowanych wieżowcach nigdy nie ma 13. piętra. Jest zastępowane numerem 12A albo literą M - trzynastą w alfabecie. Strach przed trzynastką ma też swoją nazwę. To triskadekafobia, a strach przed piątkiem 13. to paraskevidekatriafobia. Istnieją także ludzie, dla których trzynastka jest wyjątkowo szczęśliwą liczbą. Piosenkarka Taylor Swift urodziła się 13 grudnia, w piątek 13. skończyła 13 lat, jej płyta okryła się złotem po 13 tygodniach, intro pierwszej piosenki, która dotarła do 1. miejsca list przebojów, miało 13 sekund, a kiedy dostawała nagrody, zawsze siedziała na 13. miejscu albo w 13. rzędzie.

Strzeż się czarnego kota

Czarne koty nie od zawsze budziły postrach. Były otaczane czcią w starozytności przez Egipcjan, którzy szczególnie umiłowali sobie ich czarna odmianę. W czasach, gdy rozwijało się chrześcijaństwo, pogan czczących koty oskarżano o bratanie się ze złem. W ten sposób zwierzę stało się ucieleśnieniem sił nieczystych. Wierzono, że przebiegający drogę czarny kot został wysłany przez szatana.

Nie oglądaj się za siebie

To również przynosi pecha. Taki przesąd funkcjonuje od dawna w wielu kulturach. Dawni Słowianie zabraniali odwracać się po zerwaniu kwiatu paproci w Noc Świętojańską. Wierzyli, że za taki czyn duchy strzegące talizmanu urwą delikwentowi głowę. Człowiek, który zawraca z obranej wcześniej drogi przerywa “magiczny krąg” życia. Jeśli już to zrobi, powinien usiąść na chwilę, aby krąg miał szansę z powrotem się domknąć. Przysiąść lub zakręcić się wokół własnej osi możemy też “na wszelki wypadek”, żeby uniknąć pecha. Odwracamy wtedy zły los. Jeśli sytuacja jest “krytyczna” niektóre źródła zalecają wykonanie aż siedmiu obrotów.

Stłuczone lustro

Ten przesąd pochodzi z czasów, kiedy luster jeszcze nie było. Wówczas ludzie przeglądali się w tafli wody. Wierzono, że w odbitym wizerunku zamieszkuje dusza, która w trakcie przeglądania się, opuszcza ciało i wnika do obrazu. Gdy odbicie zmącił wiatr, oznaczało to, że zamęt powstaje też w duszy. Lustro daje obraz bardziej stabilny, ale za to w przypadku jego stłuczenia, chaos w duszy powstaje jeszcze większy. Na dodatek duchy zamieszkujące lustra mszczą się, gdy ich siedziba zostaje zniszczona. Przekonanie, że nieszczęścia będą trwały 7 lat, zawdzięczamy Rzymianom, którzy uważali, że tyle właśnie trzeba, by ciało i dusza człowieka odnowiły się i by przestał działać stary pech.

Wstawanie lewą nogą

Od dawna lewa strona ciała uważana jest za tę gorszą. W świecie islamu wierzy się, że lewą nogą wykonuje się tylko nieczyste czynności. Chrześcijanie natomiast twierdzą, że w dniu Sądu Ostatecznego zbawieni zasiądą po prawicy Ojca, a potępieni po jego lewej stronie.

Witanie się przez próg

Próg uważany jest za miejsce krytyczne, granicę oddzielającą bezpieczny dom od zagrożeń świata zewnętrznego. Dlatego krąży przekonanie, że przez próg nie należy się witać, żegnać, ani składać sobie życzeń. To również miejsce, w którym według przesądów łatwiej o kontakt z mocami nadprzyrodzonymi.