Unikatowy cyrkiel z XV w. w Collegium Novum UJ
Unikatowy mosiężny cyrkiel datowany na XV wiek znaleźli archeolodzy podczas prac konserwatorskich na dziedzińcu Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. To pierwszy taki instrument odnaleziony w Polsce.
01.02.2006 | aktual.: 01.02.2006 15:37
Jak powiedział Dariusz Niemiec, kierujący zespołem archeologów z Instytutu Archeologii UJ, cyrkiel można datować na czasy działalności Mikołaja Kopernika. Bez wątpienia jest on związany z uniwersytetem, gdyż przyrządy te służyły do nauki geometrii lub badań astronomicznych.
Ze względu na miejsce znaleziska, czyli resztki murów po działającej w tym miejscu na przełomie XV i XVI wieku pierwszej polskiej szkole średniej ufundowanej przez rycerza Zakonu Maltańskiego Bartłomieja Nowodworskiego, archeolodzy przypuszczają, że cyrkiel mógł należeć do nauczycieli tej szkoły, a także wybitnych profesorów i rektorów uniwersytetu: Walentego Fontany (1545-1618) lub jego ucznia Jana Brożka (1585-1652).
Na instrumencie znajduje się sygnatura Omega. Prawdopodobnie został on wykonany w jednym z włoskich warsztatów - ocenił Niemiec.
Podkreślił, że krakowski cyrkiel jest unikatem na skalę europejską, ponieważ podobne, najstarsze tego typu eksponaty znajdują się jedynie w najbogatszych kolekcjach w Oxfordzie i Florencji.
Podczas prac konserwatorskich na dziedzińcu Collegium Novum UJ archeolodzy znaleźli też kość do gry, zabronionej przez średniowieczne przepisy uniwersyteckie, kilka monet z XVI-XVII wieku oraz bogatą kolekcję ceramiki gotyckiej.
Natrafiono również na relikty późnogotyckiego muru, który został zidentyfikowany jako mur graniczny XV-wiecznych burs Jerusalem i Filozofów. Zachowały się również resztki kamienno-ceglanych sklepień tych budynków. Bursy spłonęły w 1841 roku, a na ich miejscu zbudowano w latach 1883-1887 budynek Collegium Novum.
Wystawa eksponatów wydobytych w trakcie prac archeologicznych w Collegium Novum jest planowana na maj tego roku.
