Unikatowe stanowiska gniewosza plamistego

Gniewosz plamisty (Coronella austriaca), nazywany potocznie miedzianką, należy do rodziny węży właściwych (Colubridae). Żywi się przeważnie jaszczurkami zwinkami i dlatego występuje przede wszystkim tam, gdzie one - tj. na nasłonecznionych terenach półotwartych i otwartych, zarośniętych niską roślinnością. W polskiej czerwonej księdze zwierząt ma status gatunku wysokiego ryzyka - narażonego na wyginięcie.

Jak podkreśla dr Najbar, naukowiec z Instytutu Inżynierii Lądowej i Środowiska UZ, szczególnie cenna jest grupa stanowisk gniewosza w okolicach Rzepina, gdzie żyje kilkadziesiąt węży - mają tu znakomite warunki do egzystencji.

Przez lata badań ustaliliśmy, że ich populacja w tym rejonie jest w miarę stabilna. Żyje tam kilkadziesiąt osobników - zarówno dorosłych, jak i młodych. Węże rozmnażają się regularnie. Niekiedy jednego dnia można zaobserwować nawet kilka osobników - powiedział Bartłomiej Najbar. Celem badań naukowca jest nie tylko poznawanie tego gatunku, ale także określanie zagrożeń, z jakimi się styka.

Największe z zagrożeń dla tego gatunku to oczywiście ekspansja człowieka i "konflikt interesów" występujący pomiędzy ludźmi a wężami. Tereny, na których stosunkowo licznie występują w Lubuskiem są zarazem pokładami piasku i żwiru; ich eksploatacja może skutkować wyparciem tych chronionych gadów, a niekiedy także zagładą wielu osobników - dodał Najbar.

Innym zagrożeniem dla węży są ruchliwe drogi. Gniewosz jest gatunkiem ciepłolubnym i niekiedy wygrzewa się na rozgrzanym asfalcie lub poboczach dróg.

Gniewosz jest gatunkiem jajożyworodnym. Samice rodzą kilka- kilkanaście młodych, najczęściej w sierpniu. Z zimowego letargu najczęściej budzą się w kwietniu, do godów przystępują w maju. Jest gatunkiem bezbronnym, w spotkaniu z potencjalnym wrogiem zwija się i próbuje atakować wyrzucając przedni odcinek tułowia, chętnie kąsa. Jest odbierany jako nerwowy, stąd jego nazwa - gniewosz.

W Polsce występuje w całym kraju, unika jednak najwyższych partii gór. Występowanie gniewosza w Polsce jest słabo poznane. Jednak wszędzie, gdzie występuje jest nieliczny; w wielu miejscach został całkowicie wytępiony.