Wśród europejskich politologów i publicystów popularna jest teza, że Rosja nie jest częścią Europy, lecz jakby osobnym quasi-kontynentem. Ale można też postawić tezę odwrotną: że to rozrost Europy w kierunku północnoazjatyckim za sprawą rosyjskiej kolonizacji Wschodu sprawił, iż powstał twór europejsko- północnoazjatycki, który jest dowodem dziejowej potęgi Rosji. Taki pogląd prezentuje na łamach Tygodnika Powszechnego niemiecki historyk prof.Klaus Zernack.
Profesor uważa, że oddziaływanie zasady narodowej wyznacza główną linię, określającą przynależność Rosji do Europy. Nie mniej ważna dla objaśnienia tego fenomenu - pisze Zernack - jest też kwestia, w jaki sposób z europejskiej struktury podstawowej wynikły osobliwości wschodniosłowiańsko- rosyjskiego regionu historycznego, które stale każą powątpiewać o jego przynależności do Europy. (miz)