Trąby powietrzne będą coraz częściej szalały nad Polską

Prof. Halina Lorenc oceniła, że gwałtowne zjawiska pogodowe są skutkiem ocieplania się klimatu. Chodzi tutaj nie tylko o trąby powietrze, ale również o podtopienia, powodzie, susze czy wezbrania wody - wyjaśniła.

Według niej, należy uwzględnić występowanie gwałtownych zjawisk pogodowych w planach strategicznego rozwoju naszego kraju. Musi zostać uruchomiony rządowy program, który będzie lepiej chronił ludzi mieszkających w pasie większego ryzyka występowania trąb powietrznych. Ludzie mieszkający na tych terenach już teraz powinni mieć administracyjny nakaz budowania podziemnych schronów, które uchroniłyby ich od śmiertelnych wypadków - uważa Lorenc.

Jak tłumaczyła Lorenc, trąby powietrzne w Polsce powstają, kiedy mamy do czynienia z napływem gorących mas wilgotnego powietrza zwrotnikowego nad obszar Polski, a z północy nadchodzi powietrzne polarno-morskie. Jeśli różnica temperatur pomiędzy masą gorącego powietrza a masą napływającą z północy wynosi co najmniej 12 stopni, już wtedy należy prognozować, że mogą powstać silne nawałnice - przypomniała.

Aby powstała trąba powietrzna muszą oprócz tego zaistnieć specyficzne warunki terenu. Potrzebna jest woda, suche, piaszczyste wydmy i lasy - powiedziała Lorenc. Jak wyjaśniła, te warunki spełnia wyżynna część Polski, dlatego tam częściej niż w innych rejonach Polski pojawiają się trąby powietrzne.

Prof. Lorenc uważa, że osoby mieszkające na terenach wyżynnych, a zwłaszcza w południowej części Polski, powinny podlegać innemu niż dotychczas ubezpieczeniu od klęsk żywiołowych, ponieważ są na nie bardziej narażone ze względu na warunki terenowe.

Polsce grożą coraz bardziej gwałtowne zjawiska pogodowe, w tym długotrwałe ulewy latem i huragany zimą - ostrzega z kolei klimatolog prof. Krzysztof Błażejczyk. W dużym stopniu jest to efektem negatywnego wpływu człowieka na środowisko.

Nie można powiedzieć, że następuje "początek końca", to byłaby przesada. Ale rzeczywiście możemy doprowadzić do trudno przewidywalnych i trudno wyobrażalnych zmian klimatu - ocenił prof. Błażejczyk, naukowiec z Zakładu Klimatologii na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.

Uspokoił wszakże, że takie zmiany nie będą pojawiały się z dnia na dzień, jak w filmach katastroficznych. Wystąpią w perspektywie co najmniej 50-70 lat - uważa naukowiec.

O tym, że polski klimat zmieni się z pewnością, świadczą jednak, zdaniem profesora, coraz gwałtowniejsze i coraz dłużej utrzymujące się w Polsce opady - skutkujące często zagrożeniem powodziowym, a także fale upałów i trąby powietrzne, które nabierają takiej siły, że można klasyfikować je jako słabe tornada.

Do najszybciej zauważalnych zmian, których można spodziewać się w Polsce w najbliższych latach, klimatolog zaliczył pojawiające się w okresie od czerwca do początku września coraz bardziej gwałtowne i długotrwałe ulewy oraz coraz liczniejsze huragany w miesiącach zimowych.

Jednym z podstawowych czynników sprzyjających obfitym opadom jest nadmiar dwutlenku węgla w atmosferze - tłumaczył profesor. Dwutlenek węgla wpływa na podwyższanie się temperatury, a to z kolei na zmiany pogodowe - wyjaśnił. Europa Środkowa ma wilgotne podłoże, w tym rejonie występuje dużo zieleni, z której następuje duże parowanie. Rosnąca temperatura - a przypomnijmy, że trwa podgrzewanie atmosfery przez CO2 i inne gazy cieplarniane - powoduje także podgrzewanie podłoża - zwrócił uwagę prof. Błażejczyk.

Proces następujący w wyniku tego podgrzewania można przyrównać do "gotowania na kuchni". Kiedy na kuchni jest ciepły garnek, często widzimy, że powietrze unosi się do góry - wyjaśnił obrazowo. Tłumacząc zjawisko w kontekście cyrkulacji powietrza w atmosferze, profesor przypomniał, że unoszące się powietrze ulega na pewnej wysokości skropleniu, a przy dużym parowaniu pary wodnej jest sporo.

Dodatkowo mamy coraz większe zapylenie powietrza. Różne pyły, drobinki, które unoszą się w powietrzu, stanowią "jądra" - miejsca, wokół których para wodna skrapla się, tworząc kropelki wody. W pewnym momencie prądy w atmosferze nie są w stanie tego wszystkiego utrzymać. To musi spaść na ziemię - wyjaśnił profesor. Unoszenie pyłów z powierzchni ziemi jest silniejsze latem niż zimą - dodał.

Z kolei zimowe huragany będą w Polsce skutkiem dużej różnicy temperatur, powodującej ogromne różnice ciśnienia, między Atlantykiem i kontynentem azjatyckim.

Wychłodzony ląd i nagrzana powierzchnia Atlantyku generować będą powstawanie silnych ośrodków wyżowych i niżowych we wschodniej Europie. Im większa różnica ciśnienia, tym przepływy strumieni powietrza są silniejsze - powiedział klimatolog. Wyjaśnił, że efektem tego będzie powstawanie częstszych zjawisk typu huraganowego.

Wchodzimy w epokę, w której musimy podejmować próby powstrzymywania niebezpiecznych procesów, których sami jesteśmy źródłem - alarmuje prof. Błażejczyk. Jego zdaniem, Polacy powinni m.in. częściej rezygnować z jazdy samochodami, ponieważ spaliny zatruwają atmosferę. Powinni ponadto dbać o ochronę roślinności.

Jeśli nie wycinamy lasów w Polsce, ale jesteśmy beneficjentami wycinania lasów w innych krajach, problem będzie dotyczył także nas, ponieważ klimat to "system naczyń połączonych" - powiedział naukowiec.

Burze i nawałnice, które w piątek wieczorem i w sobotę przeszły nad Polską zabiły trzy osoby, kilkadziesiąt zostało rannych. Szacuje się, że zniszczeniu uległo około dwa tysiące budynków.