Terapia genowa uśmierzy ból stawów
Terapia genowa może niemal zupełnie uśmierzyć ból towarzyszący zwyrodnieniowej chorobie stawów i ograniczyć przy tym znacznie ich uszkodzenie - informują naukowcy z USA na łamach pisma "Arthritis and Rheumatism".
Najnowsze badania przeprowadzono na myszach cierpiących na odpowiednik choroby zwyrodnieniowej stawów u ludzi. Badacze liczą jednak, że już w przyszłym roku będą mogli rozpocząć testy nowej metody na pacjentach.
Choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka przede wszystkim osób starszych. W Europie i USA jest drugą przyczyną niepełnosprawności kobiet i mężczyzn po 65. roku życia. W Polsce cierpi na nią jedna piąta mieszkańców.
Schorzenie objawia się silnymi stanami zapalnymi stawów, którym towarzyszą opuchlizna i silny ból oraz stopniowe ograniczenie sprawności fizycznej i mobilności.
Obecnie leczenie tego bolesnego schorzenia jest zdominowane przez farmakoterapię z użyciem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, inhibitorów enzymu cyklooksygenazy 2 (COX-2) oraz acetominofen (paracetamol)
. Stosuje się tu również morfinę i jej pochodne, ale leki te mogą mieć silne skutki uboczne, np. powodować zaburzenia oddychania czy uzależnienie.
Teraz naukowcy z University of Rochester z powodzeniem wykorzystali w tym celu terapię genową. Badania prowadzono na myszach, u których choroba zwyrodnieniowa zaatakowała staw szczękowy. Do chorego stawu wstrzyknięto kopie genu, który odpowiada za produkcję receptorów opioidowych. Białka te występują na neuronach, gdzie odbierają sygnały od naturalnie występujących w organizmie przeciwbólowych opioidów, spokrewnionych z morfiną.
Jak zaznaczają badacze, jedno wstrzyknięcie terapeutycznego genu zwiększyło około tysiąckrotnie liczbę receptorów opioidowych na powierzchni neuronów odpowiedzialnych za odbiór i przekazywanie bodźców bólowych ze stawu szczękowego do rdzenia kręgowego i mózgu. Dzięki temu komórki te stały się znacznie bardziej wrażliwe na działanie opioidów.
W rezultacie z użyciem tej terapii udało się w 100% uśmierzyć ból w chorym stawie. Co więcej, ku zaskoczeniu naukowców metoda ta ograniczyła o 35 proc. uszkodzenie stawów wywołane stanem zapalnym.
Kierujący badaniami dr Stephanos Kyrkanides tłumaczy, że kopie terapeutycznego genu mogą być wstrzykiwane do każdego chorego stawu, skąd będą docierać do zakończeń komórek nerwowych.
Aby wprowadzić gen do neuronów badacze posłużyli się unieszkodliwionym wirusem FIV, który normalnie atakuje układ odpornościowy kotów. Choć jest on odpowiednikiem wirusa HIV, nie wywołuje infekcji u ludzi.
Jednak już w następnej fazie eksperymentów naukowcy planują zastąpić FIV innym wirusem, tj. adenowirusem AAV, który został uznany za bezpieczny wektor w terapii genowej stosowanej u człowieka. Jeśli wyniki tych doświadczeń będą pozytywne, zespół Kyrkanidesa będzie mógł w ciągu 18 miesięcy rozpocząć I fazę testów nowej metody na pacjentach.
Autorzy pracy uważają, że dzięki nowej terapii genetycznej można będzie zwiększyć wrażliwość organizmu na działanie morfiny, co pozwoli stosować znacznie niższe dawki leku po to by skutecznie łagodzić ból.
