Spalą na stosie oskarżoną o czary, minister protestuje

Maleńki Reszel w woj. warmińsko-mazurskim od dwóch lat przygotowuje się do odtworzenia jednej z najbardziej niechlubnych kart swojej historii - procesu Barbary Zdunk, która oskarżona o czary w 1811 roku spłonęła na stosie. Był to ostatni stos nowożytnej Europy.

Po informacjach medialnych na temat przygotowań do inscenizacji do Reszla - najpierw faksem, potem listownie - nadeszło pismo od minister ds. równego traktowania Elżbiety Radziszewskiej. W piśmie zamieszczonym także na stronach internetowych pełnomocnika ds. równego traktowania Radziszewska napisała m.in. "wyrażam swoje głębokie zaniepokojenie przesłaniem, które niesie ze sobą tego typu inscenizacja" i poprosiła o odstąpienie od niej. Zwróciła też uwagę na "związek tzw. palenia czarownic w średniowieczu z uprzedzeniami i dyskryminacją kobiet".

Burmistrz Reszla Marek Janiszewski oraz reżyser widowiska i zarazem dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Reszlu Artur Galicki mówią, że żadnego z nich minister nie poprosiła o przedstawienie scenariusza imprezy.

- Pani minister, bazując na informacjach medialnych, chyba wyrobiła sobie zdanie, że przygotowujemy jarmark z balonami i kiełbaskami. A my nic takiego nie planujemy. To będzie spektakl, sztuka, odegranie zdarzenia historycznego, które rozpocznie się wieczorem i będą w nim uczestniczyć ci, którzy będą chcieli - powiedział Galicki.

Janiszewski jeszcze nie odpisał Radziszewskiej. - Wyjaśnię jej, o co chodzi w naszym widowisku i zaproszę ją na inscenizację, by się przekonała, że nie propagujemy dyskryminacji, a odtwarzamy historię. Może i niechlubną, ale historię. Przecież na to, co się zadziało przed 200 laty, nie mamy wpływu - powiedział Janiszewski.

Zarówno Janiszewski, jak i Galicki nie zamierzają wycofać się z inscenizacji. Co więcej, sądzą, że rozgłos uczyniony ich imprezie przez Radziszewską ściągnie na nią więcej widzów.

O tym, co spotkało Barbarę Zdunk niewiele wiadomo, a fakty mieszają się z legendą, która jest w Reszlu wciąż żywa. Wiadomo, że Zdunk przyszła do Reszla z oddalonych ok. 40 km Bartoszyc i została oskarżona o czary, w wyniku których miało płonąć miasteczko. Jedna z wersji mówi, że Zdunk miała podpalić dom kochanka, który odszedł do młodszej, a przypadkowo spłonęło kilka innych domów.

Proces Barbary Zdunk trwał trzy lata i budził wiele kontrowersji. Sprawa miała być tak prowadzona, by Zdunk - pasterka, matka czworga dzieci - za wszelką cenę została uznana za winną. Wyrok zatwierdził sąd w Królewcu i 21 sierpnia 1811 roku Zdunk spłonęła na stosie. Podobno kat, który przybył z Lidzbarka Warmińskiego, usłuchał pruskiego ministra sprawiedliwości i zanim zapalił stos udusił Zdunk, by ta nie płonęła żywcem. Był to ostatni tego typu proces i wyrok w nowożytnej Europie.

Inscenizacje tego zdarzenia odbywały się w Reszlu przed dwudziestoma laty.