Śledztwo ws. uwięzienia prymasa Wyszyńskiego będzie umorzone
IPN umorzy śledztwo w sprawie bezprawnego uwięzienia prymasa Stefana Wyszyńskiego przez władze PRL w latach 1953-1956. Jak twierdzą pracownicy Instytutu, nie żyje już nikt, komu
można by postawić zarzuty.
W postanowieniu o umorzeniu śledztwa opisane będą jednak wszystkie bezprawne działania władz w tej sprawie - dowiedział się dziennikarz PAP w IPN.
Śledztwo w sprawie uwięzienia prymasa pion śledczy IPN wszczął w październiku 2000 r. Przesłuchano jako świadków m.in. członków rodziny prymasa. W śledztwie ustanowiono pełnomocnika Episkopatu Polski, który ma status strony pokrzywdzonej.
Prymas został pozbawiony wolności 25 września 1953 r. na mocy decyzji rządu PRL i bez przedstawienia jakiegokolwiek zarzutu "internowany" na czas nieokreślony.
Podstawą uwięzienia prymasa była uchwała prezydium rządu PRL z 24 września "o środkach zapobiegających dalszemu nadużywaniu funkcji pełnionych przez ks. arcybiskupa Stefana Wyszyńskiego". "Celem zapobieżenia dalszym szkodom, wynikającym z wyżej wymienionej działalności ks. arcybiskupa Stefana Wyszyńskiego, zleca się właściwym organom państwowym dopilnowanie natychmiastowego opuszczenia przez niego miasta Warszawy i zamieszkania w wyznaczonym klasztorze, bez prawa opuszczania tego klasztoru aż do nowego zarządzenia władz" - głosiła uchwała.
W chwili aresztowania kardynał Wyszyński uznał, że uchwała podpisana przez szefa Urzędu Rady Ministrów Kazimierza Mijala jest bezprawna i odmówił przyjęcia jej do wiadomości.
Prymas przebywał pod nadzorem UB w klasztorach w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku Śląskim i Komańczy. Wyszedł na wolność po objęciu władzy przez Władysława Gomułkę w październiku 1956 r.
W 2001 r. IPN ujawnił, że UB planował śledztwo przeciwko uwięzionemu prymasowi i zmuszenie go do uległości wobec władz PRL pod groźbą uznania za "obcego agenta". Nie wiadomo, dlaczego tego planu nie zrealizowano. Szef Biura Edukacji Publicznej IPN Paweł Machcewicz zwracał wtedy uwagę, że aresztowanie prymasa nastąpiło już po śmierci Stalina. "Była to suwerenna decyzja Biura Politycznego KC PZPR i osobiście Bolesława Bieruta, który ją tylko konsultował w Moskwie" - dodał.
Kardynał Wyszyński urodził się w 1901 r. W 1948 r. został prymasem Polski, a w 1953 r. - kardynałem. W okresie nasilenia represji komunistycznych stanął w obronie religii, równocześnie układając się z władzami komunistycznymi. W 1950 r. podpisał porozumienie regulujące stosunki państwo-Kościół. Podczas uwięzienia opracował program odnowy życia religijnego w Polsce zawarty w idei Jasnogórskich Ślubów Narodu. Przygotował także założenia Wielkiej Nowenny przed obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski.
Pod jego kierunkiem Episkopat Polski wystosował w 1965 r. słynne orędzie do biskupów niemieckich. Ostre reakcje władz PRL wywołały słowa orędzia: "Udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie".
Bliskim współpracownikiem prymasa w latach 60. i 70. był metropolita krakowski Karol Wojtyła. W latach 1980-81 kardynał Wyszyński był mediatorem między "Solidarnością" a władzami PRL. Zmarł 28 maja 1981 r. W 1989 r. rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny. (mk)