Skąd się wziął King Kong?

Na wyspach całego świata prowadzonych jest wiele badań, z których wynika, że zdarzają się na nich przypadki gigantyzmu, czyli nadmiernego rozrostu ciała lub jego części. "Oczywiście nie na skalę King Konga" - zastrzega w rozmowie z agencją Reutersa biolog ewolucyjny i szefowa globalnego programu ochrony gatunków WWF, Sue Liebermann.

Jak dodaje, życie na wyspach, zwłaszcza tych odległych i bezludnych, rządzi się nieco innymi regułami niż na kontynencie. To właśnie wyspy stają się schronieniem unikatowych i nietypowych zwierząt. Nazywane są naturalnymi laboratoriami przyrody, w których przeprowadza ona swoje eksperymenty.

Liczne przypadki gigantyzmu na wyspach tłumaczone są zwykle izolacją gatunków i brakiem konkurencji w ekosystemie. "Im dalej wyspa znajduje się od stałego lądu, tym lepsze są na niej warunki dla ewolucji nowych gatunków" - wskazuje Liebermann.

Doskonałym przykładem mogą być słynne warany z wyspy Komodo - największe jaszczurki świata, które osiągają nawet trzy metry długości.

Odległa wyspa Gough na południowym Atlantyku jest miejscem, gdzie występują z kolei gigantyczne myszy. Agresywne gryzonie zagrażają egzystencji tamtejszej kolonii wielkich ptaków - albatrosów, gdyż ich przysmakiem są pisklęta tych ptaków. Myszy z Gough ewoluowały ze zwykłych małych myszy domowych, które kiedyś przedostały się na wyspę. Obecnie są jednak aż trzykrotnie większe od swoich przodków.

Naukowcy wskazują też na Madagaskar. Wyspa ta oddzieliła się od Afryki ponad 100 mln lat temu. Od tego czasu rozwinął się na niej niezwykle bogaty ekosystem, z 10 tysiącami gatunków drzew, ponad 300 gatunkami gadów i ponad 100 gatunkami ptaków - wiele z nich występuje wyłącznie tam. Do unikatowych zwierząt tej wyspy należały m.in. osiągające ponad 3 metry nielotne "ptaki-słonie" Aepyornis maximus, które wyginęły po przybyciu ludzi na Madagaskar, oraz lemury ważące ponad 80 kilogramów.

Na wyspach zauważalna jest też odwrotna tendencja - do zmniejszania się zwierząt. W wyspiarskich ekosystemach często występują karłowate "wersje" zwierząt ze stałego lądu.

Na wyspach są też wyższe niż na lądzie wskaźniki wymierania gatunków, zwłaszcza po tym, jak pojawiają się na nich ludzie. Wiele wyspiarskich gatunków jest bowiem przystosowanych do życia w środowisku bez drapieżników i wrogów naturalnych. Gdy pojawi się na nich mięsożerca (także człowiek), stają się jego łatwą ofiarą, tak jak ptak dodo na Mauritiusie.

Również istniejące naprawdę pierwowzory King Konga - goryle górskie - żyją w siedlisku określanym przez ekologów jako "wirtualna wyspa". Tak nazywają odseparowane, odległe od ludzkich osad siedliska rzadkich zwierząt, znajdujące się na stałym lądzie. Jednym z nich jest np. afrykańskie górskie pasmo Virunga, które stanowi dom dla ok. 700 ostatnich na świecie goryli górskich.