Schuman - "Ojciec wspólnej Europy"

Robert Schuman był jednym z pierwszych, którzy zrozumieli, że II wojna światowa dramatycznie zredukowała znaczenie państw i narodów Starego Świata. Zdawał sobie sprawę ze słabości zrujnowanej i podzielonej Europy wobec olbrzymiej potęgi politycznej, gospodarczej i wojskowej Stanów Zjednoczonych. Czuł również niebezpieczeństwo, które zagrażało Europie Zachodniej ze strony Moskwy, wciąż ożywionej mesjanizmem bolszewickim i rozszerzającej swoje wpływy w Europie i Azji. Miał świadomość tego, że aby nie podzielić losu Europy Środkowej i Bałkańskiej, Europa Zachodnia powinna się zjednoczyć.

Schuman wiedział, że chodzi o zbliżenie i zjednoczenie krajów o wiekowych tradycjach, o odmiennych instytucjach, o różnych sposobach widzenia historii. Dlatego przywiązywał największą wagę do wzajemnego zrozumienia między europejczykami różnych narodowości, zrozumienia, które powinno towarzyszyć procesowi budowania instytucji europejskich, albo nawet go wyprzedzać. Podkreślał więc ogromną rolę nieskrępowanego ruchu ludzi i idei między krajami europejskimi.

W swej książce pt. "Pour l'Europe" Schuman napisał: ”Polityka europejska, w naszym przekonaniu, absolutnie nie jest sprzeczna z ideałami patriotycznymi każdego z nas... Ma ona na celu zbudowanie dla wolnych narodów Europy struktury organicznej, zdolnej położyć kres anarchii, w której się szamoczą... Duch Europy wyłoni się z różnorodności jej cech i aspiracji. Jedność koncepcji podstawowych godzi się z wielością tradycji i przekonań oraz z odpowiedzialnością wyborów indywidualnych”.

W 1950 roku Schuman ogłosił deklarację przedstawiającą przyszłą wizję Europy. Postulował wprowadzenie rzeczywistej solidarności między państwami europejskimi, umieszczenie francusko-niemieckiej produkcji węgla i stali pod wspólną Najwyższą Władzą, co służyć miało zarówno wyeliminowaniu wrogości pomiędzy Francją i Niemcami, jak i podniesieniu poziomu życia i utworzeniu wspólnoty gospodarczej.

W wyniku realizacji Planu Schumana, 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy podpisały traktat, zwany Traktatem Paryskim, ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Dwa kluczowe sektory gospodarki, przemysł węglowy i stalowy krajów członkowskich, zostały poddane międzynarodowej kontroli. Powołano też pierwsze ponadpaństwowe organy: Wysoką Władzę, Specjalną Radę Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Trybunał Sprawiedliwości oraz Radę Ekonomiczno-Społeczną. Udział Niemiec w Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali miał pozwolić im na rozwój i postęp na zasadach równouprawnienie w rodzinie narodów, ale jednocześnie wykluczyć możliwość agresji lub dominacji z ich strony.

W książce „Ojcowie współczesnej Europy” można znaleźć taki opis Schumana: ”Apogeum jego działalności przypada na okres, który spędził na czele francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wtedy właśnie okazał pełnię swojej intuicji, zdolność analizy i syntezy, wizji przyszłości, pewności sterowania, umiejętności tworzenia atmosfery zaufania oraz inspirowania konstruktywnej współpracy. Nigdy Europa nie postępowała w dziele zjednoczenia tak szybko, jak wtedy. Nigdy Francja nie cieszyła się większym szacunkiem, nigdy jej rola wiodąca nie była szerzej uznana, jak właśnie wtedy, kiedy jej polityką zagraniczną kierował człowiek skromny, samotny, życzliwy, któremu nigdy nie przyszło na myśl, aby żądać uprzywilejowanego miejsca dla swojej osoby, swojego urzędu, albo swojego kraju”.

Schuman z polityki wycofał się w 1962 roku. "Ojciec wspólnej Europy" w swojej karierze poza funkcją premiera piastował także stanowisko ministra spraw zagranicznych. W momencie odejścia z polityki miał 76 lat. Zmarł w 1963 roku. (reb)