RPO: w więzieniach ok. 260 przypadków takich jak Radka Agatowskiego

Lipowicz podczas środowego posiedzenia sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka poinformowała, że po ujawnieniu przypadku Agatowskiego poprosiła Służbę Więzienną o dane o podobnych przypadkach. - Z naszych wstępnych ocen wynika, że może być to nawet 260 osób w kraju - powiedziała.

Sprawa Radka Agatowskiego - 26-latka o psychice kilkuletniego dziecka - stała się głośna po tym, gdy w sierpniu 2012 r. trafił on do więzienia w związku z siedmioma prawomocnymi wyrokami w sprawach o kradzieże. Prokurator generalny Andrzej Seremet na początku września 2013 r. wniósł do prezydenta o ułaskawienie Agatowskiego. Na początku października Sąd Rejonowy w Kołobrzegu (Zachodniopomorskie) ponownie skazał Agatowskiego w pierwszej instancji na 10 miesięcy więzienia w zawieszeniu na trzy lata za kradzieże.

- Tknięta przeczuciem, że może mamy więcej Radków Agatowskich w więzieniach, zwróciłam się do Służby Więziennej o takie dane i w atmosferze dobrej współpracy otrzymałam je - powiedziała Lipowicz. - To jest paradoks, że sędziowie nie potrafili dostrzec, że taka osoba nie jest zdolna do ponoszenia winy, bo nie jest w stanie rozeznać skutków swojego działania - dodała.

Zapowiedziała, że we wszystkich sprawach będzie kierowała wnioski o ułaskawienie i poprosi ministra sprawiedliwości, by dokonał szczegółowej kontroli każdej ze spraw.

Lipowicz mówiła o tym podczas przedstawiania posłom raportu z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji - doraźnych kontroli niestosowania tortur i zachowania praw człowieka w więzieniach i innych miejscach odosobnienia.

- Z jednej strony - co wynika z raportu - mamy w więzieniach przeludnienie, a z drugiej trzymamy tam 260 osób, które nigdy tam nie powinny trafić, bo nikt nie wsadza do więzień trzy- czy pięciolatków, a na takim poziomie rozwoju są ci ludzie - mówiła posłom Lipowicz. Jak dodała, "tu nie chodzi o przypadki wątpliwe, w których mogłoby dojść do symulacji, tylko przez lata obserwowane przypadki osób, które w systemie penitencjarnym się nie powinny znaleźć".

Podkreśliła, że w całym problemie nie chodzi o osoby psychicznie chore, tylko niepełnosprawne intelektualnie, które nie są w stanie zdać sobie sprawy ze skutków swego postępowania. - Chwała Służbie Więziennej, że takie okropne pomyłki sądowe wskazuje - dodała.

W jej ocenie nie jest prawdą twierdzenie resortu sprawiedliwości, że nic z takimi przypadkami ze strony sędziów nie można zrobić. - Trzeba ten błąd jak najszybciej usunąć. Sprawa tych 260 osób narazi nas na wielkie konsekwencje międzynarodowe. Ministerstwo Sprawiedliwości powinno tu rozliczać, karać i wymagać - argumentowała.

- Są postępowania dyscyplinarne. Możne je wszcząć np. wobec sędziego, który miał opinie dwóch biegłych, osoba ma orzeczoną niepełnosprawność intelektualną, bierze udział w terapii zajęciowej. To jest ciężki błąd prawny, ciężki błąd w postępowaniu, sytuacja zupełnie nieprawdopodobna - oceniła.

W dorocznym raporcie RPO zwróciła uwagę przede wszystkim na przeludnienie w więzieniach, skargi na więzienną służbę zdrowia i braki w zatrudnieniu, m.in. pielęgniarek i psychologów. Podkreśliła, że standardów XXI wieku nie spełniają przepisy higieniczne - jeden prysznic tygodniowo. - Kąpiel dwa razy w tygodniu nie jest przesadą w XXI wieku - mówiła.

Osobno potraktowała problem izb wytrzeźwień. W jej ocenie podczas imprez masowych, podczas których można pić alkohol, powinny być tworzone na koszt organizatora dobrowolne izby wytrzeźwień - tak jak było to podczas Euro 2012. - Dlaczego ten problem ma obciążać budżet państwa. W krajach, które stosują takie rozwiązania, o jedną trzecią ogranicza się liczbę trafiających do przymusowych jednostek - tłumaczyła.