Rosyjski gwiazdor Grigorij Leps na czarnej liście USA za kontakty z "mafią", która... nie istnieje?

Nie ma chyba Rosjanina, który nie słyszałby o 51-letnim Grigorim Lepsweridze, nazywanym też Grigorijem Lepsem. To trochę tak, jakby w Polsce nie wiedzieć kim jest Maryla Rodowicz. Ten szalenie popularny gwiazdor rosyjskiej estrady to m.in. twórca nieoficjalnego hymnu Rosji - utworu "Kieliszek wódki na stole", ale także niezwykle barwna postać, której losami interesują się miliony Rosjan. Ostatnio artysta dostarczył fanom niezłego materiału do plotek. W Rosji wybuchł skandal, gdy Leps otrzymał zakaz wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Piosenkarz, którego dochody w 2013 r. magazyn Forbes oszacował na 15 milionów dolarów trafił na czarną listę osób oskarżanych przez Amerykanów o związki z mafią. Jako kurier miał przewozić brudne pieniądze dla członków organizacji Bratni Krąg zrzeszającej przestępców z krajów byłego Związku Radzieckiego. Ta grupa, obok włoskiej Camorry, japońskiej Yakuzy, Los Zetas z Meksyku czy gangu Mara Salvatrucha (MS-13), uznana została przez amerykański Departament Skarbu za poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych. Problem w tym, że prawdopodobnie Bratni Krąg nie istnieje.

Na oskarżenia amerykańskich władz Leps zareagował oburzeniem. Piosenkarz gruzińskiego pochodzenia sprawę uznał za absurdalną i w odpowiedzi ironicznie zaproponował, aby Departament Skarbu wykopał z grobu Franka Sinatrę, po czym wsadził go do więzienia za związki z Alem Caponem. Jednak Leps nie jest pierwszym rosyjskim artystą podejrzewanym przez Amerykanów o związki z przestępczością zorganizowaną.

W połowie lat 90. ubiegłego wieku z tego powodu wjazdu do Stanów Zjednoczonych odmówiono Josifowi Kobzonowi, popularnemu za wschodnią granicą piosenkarzowi (otrzymał m.in. honorowe obywatelstwo od 28 miast leżących w krajach b. ZSRR) i obecnie deputowanemu do rosyjskiej Dumy z ramienia rządowej partii Jedna Rosja. Jednak w tym przypadku mało kto wątpił w kontakty artysty ze światem przestępczym. W 1994 r. Kobzon od dziennikarzy gazety "Kommiersant" otrzymał nawet tytuł "autorytet roku", nawiązujący do określenia jakie stosuje się wobec wpływowych "złodziei w prawie" (ros. wor w zakonie), czyli członków rosyjskiej mafii. W przypadku Lepsa stało się inaczej.

Większość rosyjskich mediów wzięła piosenkarza obronę. Poparcia Lepsowi udzielił też Kobzon oraz rzecznik prasowy prezydenta Rosji Dmitrij Pieskow, który wyraził zdziwienie zaistniałą sytuacją. Z kolei rosyjski MSZ poprosił amerykańskie władze o przesłanie uzasadnienia dla wpisania Lepsa na czarną listę.

Te wszystkie działania nie wzięły się tylko z powodu popularności tego artysty. Leps jest mężem zaufania prezydenta Rosji Władimira Putina, który podobno chciałby, aby ten zaśpiewał podczas ceremonii otwarcia tegorocznych zimowych igrzysk olimpijskich w Soczi. Sam piosenkarz również twierdzi, że jest to jego marzenie. Trudno sobie wyobrazić mniej odpowiedniego kandydata na kuriera mafii niż majętnego gwiazdora. Jednak związki z rosyjskim półświatkiem przestępczym to coś, o czym Lepsowi samemu zdarzało się opowiadać. Na początku kariery przypadającej na burzliwe lata 90. piosenkarz śpiewał głównie w restauracjach w rodzinnym Soczi. Wówczas, poprzez stryja, nawiązał kontakty ze złodziejami w prawie. Te znajomości, zdaniem części rosyjskich komentatorów, znacznie przyśpieszyły rozwój kariery artystycznej Lepsa.

W ciągu kolejnych lat na liście przyjaciół piosenkarza znaleźli się m.in. jeden z najbardziej wpływowych rosyjskich gangsterów Wiaczesław Iwankow ps. Japończyk (zamordowany w 2009 r.) oraz Władysław Leontjew, uważany przez Departament Skarbu USA za jednego z przywódców Bratniego Kręgu (ukrywa się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich). Wśród znajomych Lepsa jest także Dżemal Mikeładze ps. Dżemo, złodziej w prawie aresztowany na początku 2013 r., o którego uwolnienie rosyjskie władze podobno osobiście prosił piosenkarz. To za te znajomości gwiazdor mógł podpaść Amerykanom.

Sprawa jednak nie jest taka prosta. W licznych wywiadach przedstawiciele rosyjskich służb bezpieczeństwa twierdzą, że o Bratnim Kręgu nigdy nie słyszeli. To samo mówi znany badacz rosyjskiej przestępczości zorganizowanej, profesor Mark Galleoti z Uniwersytetu Nowojorskiego. Ma on jednak swoją teorię dotyczącą tej organizacji. Zdaniem uczonego coś takiego jak Bratni Krąg, zorganizowany w strukturę hierarchiczną na wzór włoskich rodzin mafijnych, to fikcyjny wytwór wykorzystywany przez amerykańskich urzędników i służby do określenia sieci luźno powiązanych grup przestępczych, wywodzących się z obszaru byłego Związku Radzieckiego.

Ze względu na elastyczną naturę panujących między nimi relacji, zwalczanie tych grup tradycyjnymi metodami - np. poprzez aresztowania poszczególnych członków - jest trudne, a w efekcie mało skuteczne. Stąd wziął się pomysł, by umieszczać na czarnej liście szczególnie ważne osoby podejrzewane o kontakty z Bratnim Kręgiem, co do których winy brakuje dowodów o mocy sądowej lub po prostu przebywają one poza zasięgiem amerykańskich organów ścigania. Tym sposobem spala się je w środowisku przestępczym, czyli czyni prowadzenie z nimi interesów nieopłacalnym.

Dzieje się tak ponieważ majątek osoby na czarnej liście podlega konfiskacie, konta bankowe zamrożeniu, a za same utrzymywanie z nią relacji grozi odpowiedzialność karna, z zakazem wjazdu do Stanów Zjednoczonych włącznie (sankcja dla obcokrajowców). Zatem trafienie na nią, to dla przestępcy biznesowa śmierć - przynajmniej jeśli chodzi o prowadzenie interesów w Ameryce lub przy wykorzystaniu amerykańskich instytucji finansowych.

Pech Lepsa polega na tym, że nigdy nie zerwał kontaktów z rosyjskim światem przestępczym i w końcu ktoś go z tej przyjaźni rozliczył. Zresztą ostatecznie artysta uznał, że nie ma co dalej udawać i w połowie listopada sam się do tych znajomości przyznał.

Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji.