Retrospektywa filmów Andrzeja Wajdy w Hongkongu
W ramach retrospektywy filmów Andrzeja Wajdy w roku jego 90. urodzin w Hong Kong Film Archive zostanie pokazanych 20 najbardziej znanych filmów zmarłego 6 października reżysera. Przegląd potrwa od 28 października do 4 grudnia.
Andrzej Wajda był najbardziej znanym polskim twórcą XX i XXI wieku, laureatem Oscara za całokształt twórczości i szeregu innych, najważniejszych nagród filmowych. Był reżyserem filmowym i teatralnym, scenarzystą, pisarzem, malarzem, grafikiem, szefem legendarnej Grupy Filmowej X (1972-83) i inicjatorem założonej w 2001 r. Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej, senatorem. Nazwany "Matejką filmu", artysta czuł się zobowiązany do opowiadania o historii i dniu teraźniejszym swojego kraju, był naszym narodowym sumieniem, a jego filmy były przepojone romantyzmem i symbolami.
Urodził się w Suwałkach, gdzie stacjonowała jednostka jego ojca, który był zawodowym wojskowym. Dzieciństwo spędził w tym mieście, a następnie w Radomiu, dokąd później przeniesiono kapitana Jakuba Wajdę. Po kampanii wrześniowej 1939 r., ojciec Wajdy trafił do niewoli radzieckiej i padł ofiarą zbrodni katyńskiej - został zamordowany w Charkowie przez NKWD. Andrzej Wajda od małego przejawiał talenty artystyczne, podczas wojny ukończył szkołę średnią, uczęszczał też na zajęcia do szkoły malarskiej, współpracował z Armią Krajową. Po wojnie, w 1946 r. zdał egzaminy na studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, ale po drugim roku przeniósł się na reżyserię do nowo powstałej Łódzkiej Szkoły Filmowej. Ukończył ją w 1953 r., ale dyplom uzyskał dopiero w 1960 r., kiedy miał już na swoim koncie "Pokolenie", "Kanał", "Popiół i diament" i "Lotną". W swoim dorobku miał ponad 50 filmów kinowych, telewizyjnych i dokumentalnych i do ostatnich chwil myślał o kolejnym projekcie...
Andrzej Wajda był laureatem wszystkich najważniejszych nagród filmowych, m.in. Srebrnej Palmy na Festiwalu w Cannes w 1957 r. za "Kanał", która zapoczątkowała jego światową karierę, Złotej Palmy za "Człowieka z żelaza" w 1981 r., Złotego Lwa w Wenecji w 1998 r. za dorobek życia, Oscara za całokształt twórczości w 2000 r. (wcześniej był trzykrotnie nominowany do tej nagrody), honorowego Złotego Niedźwiedzia w Berlinie w 2006 r. Był członkiem francuskiej Akademii Sztuk Pięknych (od 1994 r.) i doktorem honoris causa kilku uniwersytetów. W 2001 r. został kawalerem Orderu Orła Białego.
W ramach przeglądu widzowie zobaczą m.in. "Tatarak", historię o miłości i śmierci, piękną wizualnie adaptację prozy Jarosława Iwaszkiewicza z wybitną kreacją Krystyny Jandy. Film został wyróżniony Nagrodą Alfreda Bauera na Festiwalu Filmowym w Berlinie w 2009 r. oraz Europejską Nagrodą Filmową w tym samym roku; "Katyń", 2007, pierwszy polski film o zbrodni katyńskiej, osobiście bardzo ważny dla Wajdy, którego ojciec zginął w Katyniu. W kwietniu i maju 1940 r. 22 tys. polskich obywateli, w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego i policji zostało zamordowanych przez NKWD w ramach planu unicestwienia polskiej inteligencji. Dopóki rosyjski prezydent Borys Jelcyn nie przyznał, że za zbrodnię odpowiadał ZSRR, komunistyczna propaganda winą za ten mord obarczała Niemców. Film nominowany do Oscara w 2008 r.; "Panny z Wilka", 1979, jeden z najpiękniejszych wizualnie filmów Wajdy, oparty na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza, należącym do klasyki XX-wiecznej polskiej literatury. To intymna, refleksyjna opowieść o
przemijaniu. Film nominowany do Oscara; "Ziemia obiecana", 1975. Adaptacja powieści laureata Nagrody Nobla Władysława Reymonta. Film o początkach kapitalizmu w Łodzi, "polskim Manchesterze", jednym z największych centrów przemysłu włókienniczego w Europie, gdzie Żydzi, Polacy i Niemcy dochodzili do olbrzymich majątków kosztem niemal niewolniczej pracy tysięcy osób, które przybywały w nadziei na lepsze życie do "ziemi obiecanej". Film nominowany do Oscara; "Wszystko na sprzedaż", 1968. Portret warszawskiego światka artystycznego i filmowego końca lat 60., polska wersja "Osiem i pół"; "Popioły", 1965. Epicka, dwuczęściowa opowieść o czasach wojen napoleońskich i bitwach polskich żołnierzy w armii Cesarza Francuzów od Polski przez Hiszpanię po Rosję. Nominacja do Złotej Palmy na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1996 r.; "Niewinni czarodzieje", 1960. W tym filmie współczesnym Wajdy poznajemy 24 godziny z życia młodego lekarza sportowego w epoce jazzu; "Popiół i diament", 1958. Wedle samego reżysera to jego
najważniejszy i jednocześnie najlepszy film. Rozgrywająca się w ostatnim dniu II wojny światowej opowieść o tragicznej sytuacji członków polskiego podziemia w starciu z nową, komunistyczną władzą. Film wyróżniony Nagrodą FIPRESCI na Festiwalu Filmowym w Wenecji w 1959 r.; "Kanał", 1957. Opowieść o agonii Powstania Warszawskiego i filmowy hołd dla jego bohaterów. Pierwsze arcydzieło Wajdy, nagrodzone Srebrną Palmą na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1957 r. Pierwszy międzynarodowy sukces polskiego filmu, który zapoczątkował polską szkołę filmową.
Retrospektywa obejmuje również filmy o sztuce i dokumenty Wajdy, m.in. "Umarłą klasę", 1977, będącą zapisem inscenizacji spektaklu "Umarła klasa" jednego z najbardziej oryginalnych polskich twórców teatru - Tadeusza Kantora oraz "Lekcję polskiego kina", 2002. Projekcjom towarzyszą dyskusje oraz seminaria. Integralną częścią przeglądu jest licząca blisko 250 stron, prezentująca całkowity dorobek reżysera monografia Andrzeja Wajdy wydana w języku chińskim.
Projekt realizowany we współpracy z Muzeum Manggha w Krakowie, Filmoteką Narodową, NInA, Repozytorium Cyfrowym RP, Akson Studio oraz innymi producentami i dystrybutorami filmów Wajdy, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Partnerami projektu są Konsulat Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Hongkongu, Ambasada RP w Pekinie, Instytut Polski w Pekinie. Jego wykonawcą jest "Kampania Artystyczna", a kuratorem - Krzysztof Stanisławski.