Prezydent: prawda o tragedii nas wyzwoli

Prezydent Kaczyński wraz z prezydentem Ukrainy Wiktorem Juszczenką uczestniczyli w uroczystości 65. rocznicy mordu polskich mieszkańców wsi Huta Pieniacka koło Lwowa.

Uroczystości poświęcone są pamięci około tysiąca polskich mieszkańców Huty, zamordowanych 28 lutego 1944 r. Według strony polskiej zbrodni dokonali Ukraińcy z SS-Galizien i Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA).

Strona ukraińska utrzymuje jednak, że odpowiedzialność za tragedię ponoszą Niemcy, ponieważ to oni dowodzili akcją odwetową za zabicie dwóch żołnierzy SS w tej miejscowości.

L. Kaczyński wzywał do zachowania pamięci o strasznych wydarzeniach, które miały miejsce na tych ziemiach w latach 40. ubiegłego wieku, by taka tragedia nigdy się nie powtórzyła, by Polacy i Ukraińcy nigdy znów nie stanęli przeciwko sobie.

- Umiejmy z miłosierdziem i odwagą wspólnie modlić się do Boga słowami tej najgłębszej modlitwy, tej samej, którą zakończyłem swoje wystąpienie w Pawłokomie: "Odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom" - powiedział L. Kaczyński.

Jak zaznaczył, tragedia w Hucie Pieniackiej, tak samo jak cała rzeź wołyńska z lat 1943-44, nie wydarzyłyby się bez przyzwolenia i inspiracji sił trzecich, dwóch zbrodniczych totalitaryzmów.

- W połowie XX wieku Europa Środkowa i Wschodnia, wszystkie tutejsze narody tak sobie bliskie więziami tradycji i współistnienia, wspaniałym wspólnym dziedzictwem kultury, wciągnięte zostały przemocą w tryby zbrodniczej machiny sowieckiego komunizmu i niemieckiego nazizmu. Hitler i Stalin pragnęli władać tymi ziemiami niepodzielnie, w tym celu postępowali zgodnie z odwieczną zasadą "divide et impera - dziel i rządź" - mówił prezydent.

Jak zaznaczył, w efekcie prowokacji zniewolone narody występowały zbrojnie nie przeciwko ciemiężcom, ale przeciwko innym okupowanym - same przeciw sobie.

Podkreślił, że mord w Hucie Pieniackiej, gdzie zginęło około tysiąca osób, to przede wszystkim niewyobrażalna tragedia dla tych, którzy stracili tam najbliższych. Dodał, że było to też traumatyczne przeżycie dla wszystkich mieszkańców tych okolic.

- Zbrodnia, której tutaj dokonano, na dziesięciolecia zerwała niestety nić zaufania i solidarności pomiędzy Polakami a Ukraińcami - ocenił polski prezydent.

Jak mówił, władza komunistyczna chciała zniszczyć pamięć o tych wydarzeniach, ale ona przetrwała i nie można na nią zamykać oczu.

- Wierzymy wszak, że - jak uczy Ewangelia - "prawda nas wyzwoli" - podkreślił Lech Kaczyński. - Stajemy teraz wspólnie na ziemi, która wchłonęła krew niewinnych ludzi, ale stajemy pod krzyżem, który nie oznacza tylko miejsca spoczywania zmarłych, ale nasza obecność tutaj oznacza kolejny krok na drodze pojednania między naszymi narodami - podkreślił.

- Jesteśmy tu, by głośno powiedzieć, że taka tragedia nigdy nie może się powtórzyć, że nigdy my, Polacy i Ukraińcy, nie staniemy przeciwko sobie - dodał.

- Dzieje naszych narodów zawierają wiele doniosłych wydarzeń, ale prawdziwa przyjaźń wymaga mówienia całej prawdy, także tej najtrudniejszej i najboleśniejszej. Budowanie strategicznego partnerstwa między naszymi krajami wymaga powściągliwego i rzetelnego spojrzenia na przeszłość, aby błędy, które kiedyś popełniliśmy, nie powtórzyły się - mówił.

- Razem możemy przezwyciężyć każde zło dzielące nas w przeszłości - zaznaczył.

Również prezydent Juszczenko podkreślił, że w czasie II wojny światowej rywalizowały ze sobą dwa wielkie totalitarne reżimy, a tragedia Huty Pieniackiej jest jedną z kart tej historii. - Mówimy o czasie, kiedy na ziemi została przelana krew milionów ludzi. Toczyła się wówczas walka dwóch największych w historii ludzkości reżimów totalitarnych - wskazał. Zaznaczył, że udział w sobotnich uroczystościach uważa za swój obowiązek.

Zaznaczył, że to, co się tam stało, można bez wątpienia zaliczyć do najstraszniejszych, najokrutniejszych wydarzeń w historii. - Mówiąc o wydarzeniach 28 lutego 1944 r. schylamy głowy przed pamięcią każdej, niewinnie zabitej ofiary - powiedział.

Podkreślił, że Polska i Ukraina mają złożoną przeszłość. - Mimo trudnych wydarzeń historycznych i politycznych zaszłości dzisiaj jeszcze raz głośno chcę podkreślić, że na wieki Ukrainiec podał rękę Polakowi - powiedział ukraiński prezydent.

Podkreślił, że jest głęboko przekonany, że wolny Ukrainiec nie może istnieć bez wolnego Polaka, jak i wolny Polak bez wolnego Ukraińca - tak jak nie może być wolnej Polski bez wolnej Ukrainy i na odwrót.

Juszczenko zaznaczył, że w przeszłości dołożono wielu starań, by wzmocnić narzucone przez komunizm stereotypy mające podzielić Ukraińców i Polaków.

- Jestem przekonany, że zarówno Ukraińcy, jak i Polacy doskonale rozumieją i szanują naszą przeszłość, historię i tragiczne strony reżimu stalinowskiego i hitlerowskiego. Ale dziś mówimy nie tylko o przeszłości. Mamy wspólne cele, wspólną europejską teraźniejszość - oświadczył ukraiński prezydent. W uroczystości uczestniczyło kilkaset osób. Podczas pierwszej części wystąpienia polskiego prezydenta zobaczyć można też było zgromadzonych nieopodal przedstawicieli partii Swoboda, która w czwartek - w odpowiedzi na polskie uroczystości w Hucie Pieniackiej - postawiła przy drodze do tej wsi krzyż pamięci ukraińskich ofiar "polskich szowinistów".

Ukraińscy nacjonaliści twierdzą, że akcją odwetową na mieszkańcach Huty Pieniackiej 28 lutego 1944 r. dowodzili Niemcy. Utrzymują, że nie ma dowodów, iż zbrodnię popełnili upowcy i SS- Galizien.

Tymczasem zdaniem polskich historyków, m.in. Andrzeja Przewoźnika, sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, udział Ukraińców w mordzie na Polakach w Hucie Pieniackiej jest "niepodważalny".

- Nie zważając na to, że strona polska ignoruje prawdę historyczną, mamy zamiar oddać hołd Polakom, poległym w Hucie, a jednocześnie upamiętnić Ukraińców, którzy padli ofiarą Polaków - mówił w czwartek wiceprzewodniczący Swobody ds. pamięci narodowej, deputowany lwowskiej rady obwodowej Ołeh Pankewycz.

Anna Staszkiewicz